فروشگاه کشاورزی پارس مرکبات | عرضهکننده انواع کود و سم، کارشناسی فنی باغات و مزارع
نویسنده: پارس مرکبات 
کپک سبز و آبی مرکبات در ایران، مهمترین عامل فساد میوه مرکبات در انبار است. کپک سبز مرکبات در بیشتر کشورهای مرکبات خیز جهان شیوع دارد.
نشانه‌های بیماری کپک سبز مرکبات
از نشانه‌های کپک سبز مرکبات ابتدا به شکل لکه‌های رنگ پریده به قطر ۶ تا ۱۲ میلیمتر روی پوست میوه پدیدار می‌شود. بافت پوست در محل این لکه‌ها نرم و لهیده شده، قطر لکه‌ها در مدت ۲۴ تا ۳۶ ساعت در ۲۴ درجه سانتیگراد به ۲ تا ۴ سانتیمتر می‌رسد.
در این موقع میسیلیوم سفید رنگ قارچ عامل بیماری در سطح لکه‌ها ظاهر می‌شود و بعد از اینکه قطر میسیلیوم‌های قارچ به ۵/۲ تا ۳ سانتیمتر رسید، اسپورهای قارچ به رنگ سبز زیتونی در مرکز آن تشکیل می‌شود.
در این بیماری همیشه پیرامون محدوده تشکیل اسپورهای سبز رنگ، نواری پهن و سفید رنگ متشکل از میسیلیوم‌ها تشکیل می‌شود. همچنین پوست میوه در پیرامون نوار سفید آبگز و لهیده می‌شود. پس از مدتی پوسیدگی تمام سطح میوه را فرا می‌گیرد. میوه‌های پوسیده کانون انتشار اسپورهای قارچ عامل بیماری هستند و اگر در جریان هوا قرار گیرند یا جا به جا شوند، میلیون‌ها اسپور قارچ در فضای اطراف پراکنده می‌کنند.
در هوای خشک میوه‌های پوسیده ممکن است چروکیده شوند یا به حالت مومیایی در آیند. در شرایط آب و هوایی مرطوب، میوه‌های عفونی کاملا لهیده و در جابجایی از هم پاشیده می‌شوند.
عامل بیماری کپک سبز مرکبات
عامل کپک سبز Penicillium digitatum است. کنیدی‌های قارچ زنجیروار روی انگشتک تولید می‌شوند که از نظر اندازه و شکل با هم فرق دارند. پرگنه‌های تشکیل شده روی محیطهای کشت از نظر ظاهری با پرگنه‌های این قارچ که روی میوه‌های آلوده به وجود می‌آیند، شباهت دارند.
چرخه بیماری کپک سبز مرکبات
p.digitatum عمدتا به شکل کنیدی از فصلی به فصل دیگر ادامه حیات می‌دهد. شروع آلودگی با اسپورهای هوابردی که از راه پوست آسیب دیده وارد میوه می‌شوند. p.digitatum از راه دور از با آسیب‌های فیزیولوژیکی مانند آسیب سرما و تخریب پوست دمگاه به میوه حمله می‌کند. معمولا قارچ عامل این بیماری در جعبه‌های حمل و نگهداری، از میوه آلوده به میوه سالم مجاور آن منتقل نمی‌شود.
در مواقعی که فصل برداشت نزدیک است چنانچه احتیاط‌های لازم صورت نگیرد، مایه قارچ افزایش می‌یابد. کپک سبز در درجه حرارت‌های نزدیک به ۲۴ درجه سانتیگراد با بیشترین سرعت و در حرارت‌های بالای ۳۰ و پایین ۱۰ درجه سانتیگراد خیلی کند توسعه می‌یابد. پوسیدگی میوه غالبا در یک درجه سانتیگراد کاملا متوقف می‌شود.
مبارزه با کپک سبز مرکبات
- هنگام برداشت محصول از هر عملی که موجب آسیب به پوست میوه یا ایجاد زخم در آن شود باید اجتناب شود، در این مورد توصیه می‌شود میوه‌ها با قیچی چیده، به آرامی حمل و با دقت در جعبه قرار داده شود.
- ضدعفونی میوه‌ها به روش غوطه ورسازی آنها در آب محتوی ۲ در هزار تیابندازول به مدت ۳ دقیقه یا پیچیدن میوه‌ها در کاغذ مومی.
کپک آبی مرکبات
کپک آبی مرکبات نیز از جمله بیماری‌ای انباری است که در بیشتر مناطق مرکبات کاری جهان وجود دارد. این بیماری در ایران روی انواع مرکبات و در تمام مناطق مرکبات خیز کشور مخصوصا در انبارها شایع و از بسیاری جهات شبیه کپک سبز است.
نشانه‌های بیماری کپک آبی
بافت‌های آلوده میوه مرکبات در اوایل آلودگی نرم، لهیده و کمی رنگ پریده می‌شوند. پوشش پنبه‌ای سفید میسلیوم قارچ بعدا روی این لکه‌ها می‌روید و پس از مدتی در وسط لکه‌ها اسپورهای تقریبا آبی رنگ قارچ روی میسلیوم‌ها تشکیل می‌شوند و فقط نوار باریکی اطراف این لکه‌ها سفید باقی می‌ماند. پوشش اسپورهای آبی رنگی که لکه‌های بیماری را می‌پوشاند با افزایش سن، ممکن است به رنگ زیتونی متمایل به قهوه‌ای در آید.
عامل بیماری کپک آبی مرکبات
عامل این بیماری Penicillium italicum نام دارد. این قارچ تولید کنیدی‌های استوانه‌ای متمایل به تخم مرغی با ابعاد ۲ تا ۳*۳ تا ۵ میکرومتر در زنجیر می‌کند. مشخصات پرگنه قارچ در محیط کشت مشابه ویژگیهای آن روی لکه‌هاست. چرخه این بیماری و طرز مبارزه با آن به آنچه در مورد کپک سبز گفتیم، شباهت دارد.
سوالات متداول درباره کپک سبز و آبی مرکبات
۱) مهمترین عامل فساد میوه در انبار چیست؟
کپک سبز و آبی مرکبات، مهمترین عامل فساد میوه مرکبات در انبار است و در بیشتر کشورهای مرکبات خیز جهان شیوع دارد. این بیماری در ایران روی انواع مرکبات و در تمام مناطق مرکبات خیز کشور مخصوصا در انبارها شایع است.
۲) چگونه می‌توان کپک سبز و آبی مرکبات را کنترل کرد؟
هنگام برداشت محصول از هر عملی که موجب آسیب به پوست میوه یا ایجاد زخم در آن شود باید اجتناب شود، در این مورد توصیه می‌شود میوه‌ها با قیچی چیده، به آرامی حمل و با دقت در جعبه قرار داده شوند.
اشکان. م، 1390، بیماری‌های مهم درختان میوه در ایران، آییژ،3.
