فروشگاه کشاورزی پارس مرکبات | عرضهکننده انواع کود و سم، کارشناسی فنی باغات و مزارع
نویسنده: پارس مرکبات 
مهمترین و اصلی‌ترین نهاده در احداث باغ‌های میوه، نهال است. چون سرمایه‌گذاری زیادی برای احداث باغ انجام می‌شود در نتیجه بایستی نهال بر اساس اصول فنی تهیه و انتخاب شود.
نکاتی در مورد کاشت نهال در مناطق سردسیر
۱. آماده‌سازی و تسطیح زمین برای سهولت در اجرای آبیاری و پیاده‌سازی طرح باغ. استفاده از كود حيوانی گاوی كاملاً پوسيده، عاری از بذر علف هرز و شوری، به‌صورت مخلوط با خاک الک شده در چاله، بسيار مناسب و ضروری است.
۲. بهترین روش كاشت درختان سردسيری، کاشت مستطيلی و جهت مناسب بر اساس شيب زمين شرقی-غربی و يا شمالی-جنوبی است. در اراضی شیب‌دار کاشت مثلثی و روی خطوط تراز مناسب است.
۳. در مناطقی كه خطر سرمای زودرس بهاره وجود دارد، كشت نهال در شيب‌های شمالی و غربی و در صورت خطر سرمای ديررس بهاره، كشت در شيب های جنوبی و شرقی صورت گيرد.
۴. ارقامی که زود به گل می‌روند و به سرمای بهاره حساس هستند در بالای شيب و ارقام متحمل به سرما در پايين شيب كشت شوند.
۵. فاصله مناسب برای کاشت درختان هسته‌دار ۸ × ۶ و برای درختان دانه‌دار ۷ × ۵ متر است.
۶. حفر چاله بهتر است در پائيز و به ابعاد ۵۰ × ۵۰ به عمق ۶۰ سانتی‌متر باشد.
۷. در هنگام كاشت نهال محل پيوند حداقل ۲۰ سانتی٬متر از سطح خاک بالاتر قرار گيرد.
۸. جهت پيوند، هم سو با بادهای غالب منطقه قرار گيرد (باد به پشت محل پيوند برخورد كند).
۹. سربرداری نهال پس از کاشت (ارتفاع سربرداری برای هسته دارها ۸۰-۶۰ و برای دانه دارها ۱۰۰-۸۰ سانتی‌متر است).
بعد از كاشت نهال، آبياری انجام شود. در صورت نشست خاک، اطراف طوقه نهال خاک مناسب ريخته شود تا به ريشه‌ها آسيبی وارد نشود (حفظ رطوبت از طريق آبياری منظم بيشترين نقش را در گيرايی نهال و رشد اوليه خواهد داشت).
زمان کاشت نهال در مناطق سردسیر
زمان كاشت درختان با توجه به شرايط آب و هوايی در مناطق مختلف متفاوت خواهد بود. به طور كلی در موقع استراحت گياه می‌توان به انتقال آن اقدام نمود. دوره زمانی کاشت نهال در مناطق سردسیر نسبتا کوتاه است.
در این مناطق تا زمانی که زمین گرم نشود نمی‌توان نهال‌کاری را انجام داد. همچنین فقط چند ماه فرصت تا یخ زدن دوباره زمین وجود دارد. بهترین زمان کاشت نهال برای مناطق سردسير از نيمه دوم اسفند تا نيمه اول فروردين است.
در هر حال نهال در زمان كاشت بايد در حالت خواب باشد تا استقرار بهتری داشته باشد. همچنین احتمال آسيب نهال بر اثر سرما وجود نداشته باشد. همانطور که گفته شد، بهترین زمان برای کاشت نهال در مناطق سردسیر، اوایل بهار همزمان با آب شدن برف‌ها است.
فصل پاییز می‌تواند اندکی دیر باشد زیرا نهال درختان مقاومت زیادی در برابر یخبندان ندارد. یخبندان به ریشه‌ها آسیب وارد می‌کند. این موضوع باعث اختلال در جذب رطوبت مورد نیاز نهال می‌شود. اگر سرمای زمستان به اندازه‌ای شديد نيست كه خطر يخبندان و سرمازدگی ريشه نهال را در پی داشته باشد، كشت درخت در اواخر پائيز مناسب‌تر است زيرا موجب جلو افتادن رشد نهال در بهار سال بعد می‌شود. البته بايد در نظر داشت كه مركبات را پس از رفع خطر سرما و قبل از شروع فعاليت جديد گياه در زمين اصلی کشت می‌کنند.
باید توجه کرد که همیشه این احتمال وجود دارد که یخ‌زدگی زودهنگام قبل از ریشه‌زدن یک نهال یا درخت جوان اتفاق بیفتد. وقتی که خاک در حال سرد شدن و یخ‌زدن است، آب کافی به ریشه‌ها نخواهد رسید. به همین علت نهال تازه کاشته شده، خشک شده و می‌میرد. بنابراین توصیه می‌شود که تا حد امکان نهال در فصل بهار کاشته شود و اگر شرایط این امر فراهم نیست، حتما بهترین زمان کاشت نهال در مناطق سردسیر لحاظ شود.
نکته: در زمان کاشت نهال در فصل پاییز، تمام انرژی درختان برای تقویت ریشه‌های آنها مصرف می‌شود. اگر ریشه آنها به اندازه کافی رشد نکنند، نهال نمی‌تواند گرمای تابستان را به خوبی تحمل کند و با مشکل رو به رو خواهد شد.
نکته: اگر چه کاربرد مالچ مانع از آسیب رساندن سرما به شاخه‌ها نمی‌شود، اما قادر است از ریشه‌ها محافظت کند و به تضمین سلامت درخت در طولانی مدت کمک نماید. حتی اگر درخت با یک زمستان شدید و غیرطبیعی رو به رو شود که آسیب زیادی به شاخه‌ها و تنه درخت وارد کند، امکان دارد که تنها همین لایه مالچ برای نجات ریشه‌ها کافی باشد و شرایط ادامه رشد درخت را فراهم کند.
بهترین نهال برای مناطق سردسیر
با توجه خشک‌سالی‌های اخیر در ایران و کاهش بارندگی حتی در مناطق سردسیر برای انتخاب یک نهال میوه باید دو وجه را مدنظر داشته باشید.
۱-درختان مقاوم به سرما
۲-درختان مقاوم به کم‌آبی و خشکسالی
قبل کاشت درخت و هزینه کردن برای نهال، باید ابتدا اقلیم منطقه خود را بشناسید. شما دقیقاً باید بدانید میزان بارندگی در محیط کاشت درخت چقدر است؟ حداکثر و حداقل دمای هوا در سردترین و گرم‌ترین روزهای سال چقدر است؟ اگر بارندگی صورت نگرفت منابع آب زیرزمینی در زمین موردنظر به‌قدری است که بتواند پاسخگوی نیاز درخت باشد؟
اگر پاسخ این سؤالات را به‌درستی پیدا کنید می‌توانید درخت میوه متناسب با شرایط جغرافیای محیط بکارید و بدون مشکلاتی از قبیل سرمازدگی و خشکسالی از درخت بار بگیرید.
تفاوت سرما در بهار و زمستان برای درختان
درختانی که در مناطق سردسیر کاشته می‌شوند؛ در فصل زمستان و سرمای سخت آسیبی نمی‌بینند. دلیل آن است که در این اوقات درخت در دوره استراحت خود به سر می‌برد. آسیب سرما برای درختان میوه در فصل بهار است. هنگامی که درخت فعال شده و شکوفه می‌دهد. در زمان شکوفه دهی یا بعد از آن که میوه کوچک است درخت در معرض سرما قرار بگیرد؛ دچار سرمازدگی می‌شود. حساس‌ترین درخت‌ها به این نوع سرما بادام و زردآلو هستند.
نکته مهم
تغییر ناگهانی شرایط آب‌وهوایی یکی از نگرانی‌های دائمی باغداران و کشاورزان است. نگرانی از میزان باردهی و شرایط اقلیمی نکته‌ای است که پیش از کاشت درختان باید به آن توجه کنید. با انتخاب درست درختان میوه و رعایت شرایط زندگی آنها به‌راحتی می‌توانید به باردهی درخت برسید و از آن لذت ببرید.
نکته: یکی از نکات دیگر که می تواند در انتخاب نهال در هر منطقه کمک کند شناخت درختان بومی و یا وحشی در منطقه و کوهپایه های اطراف آن است. بطور مثال اگر در منطقه ای پسته وحشی وجود دارد، می توان در آن منطقه باغ پسته ایجاد کرد و اگر بادام وحشی وجود داشته باشد پس می‌توان گفت که کاشت بادام برای آن منطقه مناسب است.
سوالات متداول درباره کاشت نهال در مناطق سردسیر
۱) بهترین زمان مناسب کاشت نهال در مناطق سردسیر چه موقع است؟
بهترین زمان برای کاشت نهال در مناطق سردسیر، اوایل بهار همزمان با آب شدن برف‌ها است.
۲) آیا استفاده از مالچ برای درخت مناسب است؟
اگر چه کاربرد مالچ مانع از آسیب رساندن سرما به شاخه‌ها نمی‌شود، اما قادر است از ریشه‌ها محافظت کند و به تضمین سلامت درخت در طولانی مدت کمک نماید. حتی اگر درخت با یک زمستان شدید و غیرطبیعی رو به رو شود که آسیب زیادی به شاخه‌ها و تنه درخت وارد کند، امکان دارد که تنها همین لایه مالچ برای نجات ریشه‌ها کافی باشد و شرایط ادامه رشد درخت را فراهم کند.
۳) بهترین روش کاشت درختان سردسیری چگونه است؟
بهترین روش كاشت درختان سردسيری، کاشت مستطيلی و جهت مناسب بر اساس شيب زمين شرقی-غربی و يا شمالی-جنوبی است. در اراضی شیب‌دار کاشت مثلثی و روی خطوط تراز مناسب است.
