فروشگاه کشاورزی پارس مرکبات | عرضهکننده انواع کود و سم، کارشناسی فنی باغات و مزارع
نویسنده: پارس مرکبات 
زایلوپروز،گال چوبی و لکه سبز مرکبات،۳ بیماری ویروسی مرکبات است که در اینجا به آن‌ها می‌پردازیم. بیماریهای ویروسی، در بعضی مناطق موجب بحران‌های شدیدی شده است. همانطور که می‌دانیم کیفیت و سلامت درختان میوه به مواردی ازجمله؛ آب و هوا، تغذیه مناسب، خاک و عوامل تهدید کننده‌ای همچون آفات و بیماریها بستگی دارد.
ابتلا به بعضی از انواع ویروس‌ها، مرگ درختان را به سرعت به دنبال دارد. بیماریهای ویروسی تریستزا، بیماری کیسه صمغی، بیماری پوسه مرکبات(پسوروز)، بیماری اگزوکورتیس، نماتد مرکبات، از بیماریهای مهم ویروسی است که در مقالات قبل به آن پرداخته شده است.
بیماری ویروسی زایلوپروز (Xyloporosis)
بیماری زایلوپروز که اغلب بیماری کاککسیا(Cachexia) نیز گفته میشود و عامل آن ویروئید CcaV است از طریق پیوندکهای آلوده و وسایل باغبانی انتقال می‌یابد. معمولا نارنگی تانجلو، کامکوات و لیموشیرین نسبت به این بیماری حساس هستند.
علائم بیماری زایلوپروز
از علائم بیماری ویروسی زایلوپروز زردی برگها، کاهش محصول و تولید صمغ و ناهمواریهایی در زیر پوست است. این ناصافی زیر پوست ممکن است از نوع ساقه آبله‌ای باشد. در حالت شدید در پوست ترک ایجاد شده که باعث قطع و آسیب به آوندهای آبکش میشود. در صورت شدت این علائم، توقف رشد، زردی و حتی خشکیدگی درخت در سنین بالا و خاکهای فقیر مشاهده میشود.
کنترل بیماری زایلوپروز
جهت کنترل بیماری ویروسی زایلوپروز، از پیوندکهای عاری از ویروس استفاده شود.
بیماری ویروسی گال چوبی (Woody gall)
بیماری شبه ویروسی وین‌انیشین (Vien enation) مرکبات ایجاد گال در چوب می‌کند. در تعدادی از کشورهای مرکبات خیز مثل آمریکا، آفریقای جنوبی، استرالیا، پرو، ژاپن و ایران این بیماری گزارش شده است. بیماری گال چوبی در برخی درختان مرکبات پیوندی روی پایه لایم مشاهده شده است.
این بیماری از نظر اقتصادی مهم نبوده و تنها در مواقعی که رقم آلوده روی پایه رافلمون پیوند میشود علائم بیماری و گال روی ساقه دیده میشود. غده‌ها به طور کلی در نزدیکی محل خار یا محل زخم‌ها دیده میشود. شته‌های Myzus persica, Toxoptera citricida, Aphis gossypii . پیوندکهای آلوده موجب انتقال این بیماری می‌شوند.
راه‌های کنترل بیماری گال چوبی
- استفاده از پیوندک عاری از ویروس
- استفاده نکردن از پایه‌های حساس در مناطق شایع
بیماری ویروسی لکه سبز (Impietratura)
بیماری ویروسی لکه سبز یا سنگی شدن بیماری شبه ویروسی است که درختان مسن مرکبات در کشورهای ونزوئلا، آفریقای جنوبی و ایران نشان داده است.
علائم بیماری لکه سبز
بیماری ویروسی لکه سبز سبب کاهش محصول و کیفیت میوه میشود. میوهها روی درخت آلوده نسبت به سالم کوچکتر هستند. بیماری لکه سبز باعث ایجاد کیسههای صمغ در زیر پوست میوه در منطقه آلبدو (مزوکارپ میوه که اسفنجی و سفید رنگ است) تشکیل میشود. روی میوه لکههای سبز رنگ مدور دیده شده که در برش عرضی میوه در ناحیه آلبدو لکهها قهوهای است.
در سطح خارجی میوه، لکهها با رنگی متمایز، تا حدودی برآمده و سفت قابل تشخیص است. در درختهای آلوده میوهها سخت و ریز بوده و تغییر رنگ زودهنگام و ریزش زیاد مشاهده میشود.
کنترل بیماری لکه سبز
بیماری ویروسی لکه سبز از طریق پیوندک آلوده قابل انتقال است . با حذف درختان آلوده و تهیه پیوندک سالم و عاری از بیماری میتوان بیماری لکه سبز را کنترل نمود.
سوالات متداول درباره ۳ بیماری زایلوپروز، گال چوبی و لکه سبز
۱) زایلوپروز، گال چوبی و بیماری لکه سبز جز کدام دسته از بیماریها هستند؟
زایلوپروز،گال چوبی و لکه سبز مرکبات،جز بیماریهای ویروسی مرکبات هستند.
۲) علائم بیماری زایلوپروز چیست و چگونه میتوان کنترل کرد؟
علائم بیماری ویروسی زایلوپروز زردی برگها، کاهش محصول و تولید صمغ و ناهمواریهایی در زیر پوست است. در حالت شدید در پوست ترک ایجاد شده که باعث قطع و آسیب به آوندهای آبکش میشود. در صورت شدت این علائم، توقف رشد، زردی و حتی خشکیدگی درخت در سنین بالا و خاکهای فقیر مشاهده میشود. جهت کنترل بیماری ویروسی زایلوپروز، از پیوندکهای عاری از ویروس استفاده شود.
۳) علائم بیماری گال چوبی چیست و چگونه میتوان کنترل کرد؟
این بیماری از نظر اقتصادی مهم نبوده و تنها در مواقعی که رقم آلوده روی پایه رافلمون پیوند میشود علائم بیماری و گال روی ساقه دیده میشود. غده‌ها به طور کلی در نزدیکی محل خار یا محل زخم‌ها دیده میشود. شته‌های پیوندکهای آلوده موجب انتقال این بیماری می‌شوند.
این بیماری را میتوان با استفاده از پیوندک عاری از ویروس و استفاده نکردن از پایه‌های حساس در مناطق شایع کنترل کرد.
۴) علائم بیماری لکه سبز چیست و چگونه میتوان کنترل کرد؟
میوهها روی درخت آلوده کوچکتر و باعث ایجاد کیسههای صمغ در زیر پوست میوه در منطقه آلبدو میشود. روی میوه لکههای سبز رنگ مدور دیده شده که در برش عرضی میوه در ناحیه آلبدو لکهها قهوهای است. در سطح خارجی میوه، لکهها با رنگی متمایز، تا حدودی برآمده و سفت قابل تشخیص است. در درختهای آلوده میوهها سخت و ریز بوده و تغییر رنگ زودهنگام و ریزش زیاد مشاهده میشود.
بیماری ویروسی لکه سبز از طریق پیوندک آلوده قابل انتقال است . با حذف درختان آلوده و تهیه پیوندک سالم و عاری از بیماری میتوان بیماری لکه سبز را کنترل نمود.
فتوحی قزوینی. ر. و فتاحی مقدم.ج.(1395). پرورش مرکبات در ایران، دانشگاه گیلان.
