اگر تابهحال به شهر جهرم سفر نکرده باشید، احتمالاً اسم آن را روی بستهبندی مرکبات میوهفروشی محلهتان (خصوصاً لیموی جهرم) دیدهاید. میدانید جهرم کجاست؟ متعلق به کدام استان است؟ چه محصولاتی دارد؟ مردمش چه ویژگیهایی دارند؟ جاهای دیدنیاش کجاست؟ اگر میخواهید با یکی از شهرهای زیبای ایرانزمین آشنا شوید، این مطلب را تا آخر بخوانید.
دانستنیهای اصلی جهرم
جهرم یعنی چه و کجاست؟
از زمان قدیم، نام گهرم بر این منطقه نقش بسته و بعدها به جهرم تبدیلشده است. طبق برخی منابع، گهرم یکی از دلاوران ایرانی (شاهنامه) بوده است؛ اما وجهتسمیه و نزدیکترین مفهومی که بهصورت عامیانه در بین مردم جهرم رواج دارد به معنی جای گرم است.
جهرم یکی از شهرهای استان فارس است. اگر از شیراز (که تقریباً وسط استان واقعشده) به سمت جنوب استان حرکت کنید با دیدن ارتفاعات و رشتهکوههای زاگرس حس میکنید که دارید به یک منطقه کوهستانی وارد میشوید. خودنمایی نخلستانها و باغهای مرکبات در بین راه انسان را مجذوب خود کرده بهطوریکه پیمودن مسیر ۱۸۵ کیلومتری (از شیراز تا جهرم) بسیار لذتبخش است.
جهرم چقدر قدیمی است؟
جهرم شهری کهن است و حتی قدمت آن به زمان امپراتوری هخامنشیان و ساسانیان برمیگردد. نشان به آن نشان که فردوسی هشت بار در شاهنامهاش یاد کرده و ۵۶ اثر تاریخی از دورههای قبل و بعد از اسلام مانند قدمگاه و غار سنگتراشان (بزرگترین غار دستساز خاورمیانه) هنوز که هنوز است، پابرجا باقی مانده است.
وسعت و جمعیت جهرم قدر است؟
استان فارس چهارمین استان بزرگ کشور است و این شهر (بعد از شیراز و مرودشت) سومین شهر بزرگ استان فارس است. مساحت این شهر بیش از ۵۰۰۰ مترمربع (۹ درصد از کل استان) است. مطابق با آخرین سرشماری کشوری (سال ۱۳۹۵) جمعیت جهرم کمتر از ۲۵۰ هزار نفر است. نژاد جهرمیها به پارسها میرسد، زبانشان پارسی (با لهجهای نزدیک به شیرازیها) است و مسلمان شیعهاند.
علم و هنر نزد جهرم است و بس!
اسم باربد به گوشتان خورده؟ باربد موسیقیدان نامدار زمان ساسانی و اولین کسی که اشکال و علائم موسیقی را ابداع کرده است، اهل جهرم بوده است. او ساز بربط (همان عود) را هم اختراع کرده است.
خواجه نصیر ثانی، شاعر معروف قرن ۱۲ قمری اهل جهرم بوده است. مردم این شهر دوستدار علم و دانش هستند. در این شهر ۶ دانشگاه و مرکز علمی و ۵ کتابخانه وجود دارد. آشنایی با هنرهای دستی جهرمیها که از نیاکان خودآموختهاند خالی از لطف نیست.
جهرمیها به چه کاری مشغولند؟
شغل اصلی مردم کشاورزی و باغداری است. علاوه بر این جمعی به تجارت و پیشهوری، عدهای هم به کارهای اداری و صنعتی مشغولاند. شرکتهای شهرک صنعتی در حوزههای مختلف ازجمله تولید لوازم استریل و غیر استریل بیمارستانی، بستهبندی ادویهجات و خشکبار، تولید و پخش مواد غذایی مشغول به کارند و محصولات و خدمات تولیدی خود را روانه بازار داخلی و خارجی میکنند.
محصولات کشاورزی و دامپروری جهرم چیست؟
محصولات کشاورزی بهخصوص مرکبات، در نوع خود بینظیر و زبانزد خاص و عام است.همچنین خرمای شاهانی از مرغوبترین انواع خرما در جهان است. علاوه بر این گندم و جو و پنبه نیز در لیست محصولات تولیدی جهرم وجود دارد.
دامپروری نیز عمدتاً بهصورت کوچنشینی انجام میشود و چندین واحد مرغداری گوشتی و تخمگذار و گاوداری صنعتی و سنتی در این شهرستان فعال است.
صنایعدستی جهرم چیست؟
به دلیل وجود نخلستانهای متعدد در منطقه، استفاده از مصنوعات برگ و چوب درخت نخل در ساخت میز و صندلی و حصیربافی، سبدبافی، بادبزن، جارو، دروک (نوعی زنبیل) و… قابلتحسین است.
پخش شدن صدای ضرب چکش آهنگرها و مسگرها حال و هوای بازار سرپوشیده که قدمت آن به دوره زندیه برمیگردد را زنده و پویا نگهداشته و این را به شنوندگان گوشزد میکند که هنوز دستان پرتوان مسگرها، هنر خود را در قالب ساخت ظروف مسی نمایان میکند. زنان این منطقه نیز هنر خود را در قالب بافت قالی و گلیم به علاقهمندان این هنر اصیل ایرانی عرضه میکنند. نقشهای قالیهای بافتهشده توسط زنان، حکایتها در دل خود دارد.
وضعیت بهداشت و درمان چگونه است؟
وجود دو بیمارستان و کلینیکهای تخصصی و فوق تخصصی و مراکز درمان ناباروری و مراکز بهداشت متعدد (۶۵ خانه بهداشت) در شهرستان با ارائه خدمات مقرون بهصرفه و وجود پزشکان حاذق، این شهر را به یکی از مقاصد پزشکی استان فارس تبدیل کرده است.
سوغات جهرم چیست؟
علاوه بر صنایعدستی اصیل و بسیار زیبایی که در بالا به آن اشاره کردیم، اگر به جهرم رفتید، حتماً از سوغاتیهای متنوع و خوش آب و رنگ آن برای دوستان و خانوادهتان بخرید.
آبلیمو، رطب، خرما، شیره خرما، گرد ابره، رنگینک، ارده، حلوای خارک، عرق تارونه، بهارنارنج، از بهترین و معروفترین سوغات است.
اگر به جهرم رفتیم، چه جاهایی را ببینیم؟
این شهر به دلیل بافت کهن و قدیمی، پر از بناهای تاریخی و باستانی است.
اگر دیدنی طبیعی میخواهید
اول از همه بروید و غار سنگ تراشان را ببینید. این غار بزرگترین غار دستساز جهان است.
بعد از آن میتوانید آبشارها (مثل خفر، دررز)، کوهها (مثل البرز کوه، کوه گرم، کوه کر) و چشمهسارها (مثل آب گرم، تنگاب، تنگ اوک و تنگ کار زیاد) را ببینید و لذت ببرید. همچنین ۱۴ پارک و فضای سبز نیز وجود دارد.
اگر مشتاق دیدن آثار باستانی هستید
آنقدر زیاد است که شاید باید یک هفته تمام و کمال وقت خود را برای دیدن آن بگذارید. جهرم حدود 56 بنا دارد که در فهرست آثار ملی ثبت رسمی شده است. آنها که هنوز ثبتنشده، بماند!
اما اگر میخواهید گزیده کار کنید، بهتر است این بناها را ببینید:
- قلعه گبری که بر روی دامنه شمالی کوه البرز و بر روی تپههای شمال غربی شهر قرار دارد.
- کاروانسرا و مدرسه خان که مربوط به دوره صفویه است.
- آرامگاه جاماسب حکیم و چهارطاقی علویه که از دوره سامانیان بهجای مانده است.
- آتشکده
- آبانبار حاج آقا رضا
اگر میخواهید به دل تاریخ بروید
جهرم ۱۲ محله تاریخی و معروف دارد. محلهها بسیار کهن و قدیمی هستند. بعضی از این محلهها، بهصورت سنتی و دستنخورده باقیماندهاند و احتمالاً وقتی بهشان سری بزنید، خیال میکنید که به عهد قدیم بازگشتهاید.
-
محله سنان:
مسجد جامع بزرگ در این محله قرارگرفته است. بازارهای بزرگی هم دارد. به همین دلیل، سنان، مهمترین مرکز عبادی-تجاری است.
-
محله دشتاب:
چون در قدیم، سرچشمههای منابع آبی بوده است، به آن دشتاب میگفتند.
-
گازرون:
گازرون با دشتاب هممرز است. گازر یعنی رخت شستن. آبی که از دشتاب میآمده، در گازرون با آن رختها را میشستهاند.
-
اسفریز
واژهای قدیمی به معنی میدان. ظاهراً محله اسفریز، میدان اصلی اسبسواری بوده است.
اگر میخواهید زیارت کنید
مقبره ۲۲ امامزاده در این شهر واقعشده؛ بنابراین اگر به دنبال فضای معنوی هستید، به این امامزادههای قدیمی سری بزنید.
سوالات متداول درباره شهر جهرم
۱)شهر جهرم در کدام منطقه واقع شده است؟
جهرم یکی از شهرهای استان فارس است. اگر از شیراز (که تقریباً وسط استان واقعشده) به سمت جنوب استان حرکت کنید با دیدن ارتفاعات و رشتهکوههای زاگرس حس میکنید که دارید به یک منطقه کوهستانی وارد میشوید. خودنمایی نخلستانها و باغهای مرکبات در بین راه انسان را مجذوب خود کرده بهطوریکه پیمودن مسیر ۱۸۵ کیلومتری (از شیراز تا جهرم) بسیار لذتبخش است.
۲) شهر جهرم چه مکانهای دیدنی دارد؟
غار سنگ تراشان، آبشارها (مثل خفر، دررز)، کوهها (مثل البرز کوه، کوه گرم، کوه کر) و چشمهسارها (مثل آب گرم، تنگاب، تنگ اوک و تنگ کار زیاد) ، همچنین ۱۴ پارک و فضای سبز ، قلعه گبری که بر روی دامنه شمالی کوه البرز و بر روی تپههای شمال غربی شهر قرار دارد. کاروانسرا و مدرسه خان که مربوط به دوره صفویه است. آرامگاه جاماسب حکیم و چهارطاقی علویه که از دوره سامانیان بهجای مانده است. آتشکده و آبانبار حاج آقا رضا از مکانهای دیدنی شهر میباشد.
نویسنده: سمیرا ستاره