فروشگاه کشاورزی پارس مرکبات | عرضهکننده انواع کود و سم، کارشناسی فنی باغات و مزارع
نویسنده: پارس مرکبات 
سوختگی آتشی یکی از بیماریهای بسیار خطرناک باکتریای است که نخستین بار در نیویورک گزارش شد، سپس در اروپا و بسیاری از کشورهای میوه‌خیز شیوع پیدا کرد. این بیماری به سیب، گلابی، به و دیگر گیاهان تیره وردسانان (گلسرخیان) حمله میکند.
در ایران این بیماری نخستین بار در سال ۱۳۶۸ روی گلابی منطقه برغان کرج مشاهده و در سال ۱۳۷۰ به وسیله ذاکری و شریف نبی در کنگره دهم گیاه پزشکی ایران گزارش شد. وجود این بیماری روی درختان سیب، گلابی، به، زالزالک و گلسرخ به اثبات رسیده است.
نشانه‌های بیماری سوختگی آتشی سیب
سوختگی آتشی بیانگر نشانه مهم و بارز این بیماری است، یعنی قسمتهای عفونی درختان چنان است که گویی در آتش سوخته‌اند.در شکوفه‌ها، میوه‌ها برگها و قسمتهای چوبی درختان عفونی، بافت مردگی(نکروز) بروز میکند.
از نشانه‌های اختصاصی این بیماری ترشح قطره‌های شیرابه از اندامهای عفونی است، ترشح شیرابه معمولا در آب و هوای مرطوب دیده میشود.شکوفههای آلوده در مراحل اولیه عفونت، آبگز می‌شوند. بیشتر اوقات، نخستین نشانه‌ها در سطح خارجی نهنج و دمگل بروز می‌کنند.
به تدریج بیماری پیشرفت میکند، ابتدا کاسبرگها و سپس همه اجزای شکوفه، قهوه‌ای یا سیاه می‌شوند.شکوفههای خشکیده و سیاه شده همواره به پایک خود چسبیده، تا زمستان روی درخت باقی می‌مانند.
برگهایی که به طور سیستماتیک از راه شاخه‌های حامل خود عفونی می‌شوند، در سیب قهوه‌ای و در گلابی سیاه می‌شوند و چسبیده به شاخه‌های خود، حتی در زمستان باقی می‌مانند.
در هوای مرطوب، انتهای نرم و آبدار سرشاخه‌هایی که مورد حمله بیماری قرار می‌گیرند، قوس پیدا کرده، سرعصایی می‌شوند. میوه‌های جوانی که آلوده می‌شوند، کوچک باقی مانده، چروکیده، چرمی و سیاه می‌شوند و چسبیده و به دم خود و پایک دسته گلها باقی می‌مانند.
در هوای مرطوب ممکن است روی میوه‌های آلوده، قطره‌های شیرابه، فراوان ترشح شوند که در آغاز شیرمانندند، ولی بعدا قهوه‌ای و پس از خشکیدن، براق می‌شوند. روی شاخه‌ها و شاخه‌های درجه یک آلوده شانکر ایجاد میشود، بدین گونه که پوست شاخه‌ها فرو رفته، رنگ آنها تیره‌تر می‌گردد.
اگر لایه خارجی پوست شاخه‌ها در محل شانکرهای تازه و فعال با چاقو بریده و برداشته شود، رگه‌هایی متمایل به قرمز در آنها دیده میشود که وجه تمایز این بیماری با آسیب سرما و دمای پایین است. بعد از این مرحله، بافتهای آلوده شاخه، قهوه‌ای می‌شوند. موقعی ک رشد درخت کند شود، حاشیه بخشهای آلوده فرورفتگی پیدا کرده و گاهی ترک بر می‌دارد.
عامل بیماری سوختگی آتشی
باکتری عامل بیماری، Erwinia amylovora نام دارد که به تیره Enterobacteriaceae تعلق دارد.
مبارزه با بیماری سوختگی آتشی
اعمال دقیق مقررات قرنطینهای برای جلوگیری از پیدایش بیماری در مناطقی که هنوز سوختگی آتشی وجود ندارد، ریشهکنی و سوزاندن درختان آلوده در کانونهای بیماری در نواحیای که به تازگی این بیماری به آنجا واردشده است، هرس شدید درختان بیمار و سمپاشی درختان هرس شده با استفاده از قارچکشهای مسی و بهرهگیری از ارقام مقاوم یا متحمل به هنگام احداث باغهای جدید در مناطقی که بیماری شیوع دارد از جمله اقدامهایی هستند که برای کنترل بیماری توصیه میشود.
به طور خلاصه:
- اعمال مقررات قرنطینهای
- در مناطقی که سوختگی آتشی بومی شده باشد باید کوشش شود تا سطح مایه اولیه کاهش یابد. در این خصوص حذف شانکرها در خلال فصل زمستان توصیه میشود.
- بازرسی هفتگی باغ در بهار و تابستان و حذف سیخکها و اندامهای عفونی به کاهش خسارت بیماری کمک می‌کنند و از مایه ثانوی بیمارگر می‌کاهند. قسمتهای عفونی و شانکرهای فعال را باید تا ۲۰ سانتیمتر پایین تر ازحد عفونتهای مشهود بریده، آنها را جمع آوری و سوزاند. ابزار هرس را باید بین هر برش ضدعفونی کرد .
- سمپاشی به موقع درخت‌ها با باکتری کشهای مناسب در خلال دوره گل در کنترل سوختگی شکوفه‌ها بسیار موثر است.
- در مناطقی که بیماری شیوع دارد، به هنگام احداث باغهای جدید باید از پایه های مقاوم یا متحمل استفاده شود. ارقام دلیشز، گلدن دلیشز و مکینتاش متحمل هستند.
- توصیه میشود در باغهای آلوده ، کندوی عسل نگهداری نشود.
سوالات متداول درباره بیماری سوختگی آتشی سیب
۱) علائم سوختگی آتشی چگونه بروز میکند؟
سوختگی آتشی بیانگر نشانه مهم و بارز این بیماری است، یعنی قسمتهای عفونی درختان چنان است که گویی در آتش سوخته‌اند.در شکوفه‌ها، میوه‌ها برگها و قسمتهای چوبی درختان عفونی، بافت مردگی(نکروز) بروز میکند.
از نشانه‌های اختصاصی این بیماری ترشح قطره‌های شیرابه از اندامهای عفونی است، ترشح شیرابه معمولا در آب و هوای مرطوب دیده میشود.شکوفههای آلوده در مراحل اولیه عفونت، آبگز می‌شوند. بیشتر اوقات، نخستین نشانه‌ها در سطح خارجی نهنج و دمگل بروز می‌کنند. به تدریج بیماری پیشرفت میکند، ابتدا کاسبرگها و سپس همه اجزای شکوفه، قهوه‌ای یا سیاه می‌شوند.شکوفههای خشکیده و سیاه شده همواره به پایک خود چسبیده، تا زمستان روی درخت باقی می‌مانند.
۲) چگونه میتوان بیماری سوختگی آتشی را کنترل کرد؟
– اعمال دقیق مقررات قرنطینهای برای جلوگیری از پیدایش بیماری در مناطقی که هنوز سوختگی آتشی وجود ندارد -ریشهکنی و سوزاندن درختان آلوده در کانونهای بیماری در نواحیای که به تازگی این بیماری به آنجا واردشده است -هرس شدید درختان بیمار و سمپاشی درختان هرس شده با استفاده از قارچکشهای مسی و بهرهگیری از ارقام مقاوم یا متحمل به هنگام احداث باغهای جدید در مناطقی که بیماری شیوع دارد از جمله اقدامهایی هستند که برای کنترل بیماری توصیه میشود.
منبع: اشکان، محمد(1390)، بیماریهای مهم درختان میوه در ایران.
