فروشگاه کشاورزی پارس مرکبات | عرضهکننده انواع کود و سم، کارشناسی فنی باغات و مزارع
نویسنده: پارس مرکبات 
پوسیدگی کپک آبی
پوسیدگی کپک آبی از جمله بیماریهایی است که پس از برداشت سیب به وجود میآید.کپک آبی که پوسیدگی نرم یا پوسیدگی مرطوب هم نامیده میشود، مهمترین بیماری پس از برداشت سیب است.
این بیماری در همه کشورها و مناطق سیب خیز جهان شیوع دارد و خسارت آن در کشورهایی که محصول سیب را در انبارهای سنتی یا سردخانههای معمولی و فاقد تجهیزات کنترل فضا نگهداری میکنند بیشتر است. این بیماری در ایران از مهمترین بیماریهای انباری سیب به شمار میرود.
نشانه‌های بیماری پوسیدگی کپک آبی
اولین نشانه‌های بیماری به صورت لکه‌های نرم و آبدار در سطح میوه ظاهر میشوند. در شرایط مناسب در دمایی بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد و بخش‌های پوسیده میوه به آسانی از بافت‌های سالم آن جدا میشوند.
این بیماری به این دلیل کپک آبی نامیده می٬شود که در شرایط مرطوب در سطح میانی پوسیدگی با لبه شکافهای آن، لایه پفکی یا تودههای برجستهای به رنگ آبی یا مایل به آبی-سبز از اسپورهای قارچ تشکیل میشود. در جعبهها یا کپههای سیب، قارچ عامل بیماری از میوه پوسیده به میوههای سالم سرایت میکند.
عامل بیماری پوسیدگی کپک آبی
از میوههای دانه‌داری که به کپک آبی مبتلا بوده‌اند، حداقل ۱۱ گونه Penicillium جدا شده است، ولی P.expansum شایع‌ترین گونه‌ای است که از میوههای پوسیده جدا میشود و همان‌طور که قبلا نوشته شد در ایران هم گونه اخیر از سیب‌های مبتلا به کپک آبی جدا شده است.
این قارچ کنیدیوفورها و کنیدی‌های خود را به شکل دسته‌های کوچک تقریباشبیه کومیوم به وجود می‌آورد. کنیدی‌های بعضی از گونه‌ها فقط در لبه زخمهای ایجاد شده در محل پوسیده میوه تشکیل میشوند.
منشا بیماری پوسیدگی کپک آبی
هرچند عامل بیماری می‌تواند در خاک زمستان‌گذرانی کند، ولی کنیدی‌های قارچ که از میوههای پوسیده یا از اسپور افشانی قارچ در جعبهها و لاوکهای حمل و نگهداری میوه و دیوارهای انبارها منشا می‌گیرند همیشه در فضای باغ،محوطه‌های مخصوص بارگیری و بسته‌بندی انبارها و سردخانه‌ها وجود دارند.
در کشورهای خارجی عفونتهای میوههای نگهداری شده در انبارها یا سردخانه‌ها از اسپورهای موجود در محلول‌ها، آب حوضچه‌ها و کانال‌های شست و شوی میوه‌ها، و همچنین خاکهای چسبیده به میوه، جعبهها و لاوکهای حمل میوه منشا می‌گیرند.
کنیدی‌های قارچ موجود در جعبه‌های چوبی یا پلاستیکی آلوده حمل و نگهداری میوه یا روی دیوارهای انبار، در سراسر تابستان و از فصلی به فصل دیگر زنده باقی می‌مانند.
مبارزه با پوسیدگی کپک آبی
اقدامهای زیر در جلوگیری و کنترل بیماری کپک آبی موثرند:
- رعایت نکات علمی و فنیبه هنگام برداشت، حمل و بارگیری، به نحوی که میوه‌ها زخمی، مصدوم یا لهیده نشوند.
- پلشت بری ظروف، جعبه‌های میوه و دیوارهای شدیدا الودهانبارها به مایه قارچ با ضدعفونی کننده‌ها و قارچ کشهای مناسب و جدا کردن میوههای فاسد از میوههای سالم.
- استفاده از قارچ کشهای مناسب گروه بنزیمیدازول برای سمپاشی قبل از برداشت در باغ و یا شست و شوی میوه‌ها پس از برداشت از طریق غوطه‌وری یا پاشیدن محلولهای قارچ‌کش به میوه‌ها.
- تیمار بعد از برداشت میوه‌ها با کلرور کلسیم
- بررسی‌هایی به منظور مبارزه بیولوژیک با این بیماری با استفاده از باکتریهای غیرمهاجم و غیر بیماریزا و همچنین مخمرها انجام شده که نتایج آنها امید بخش هستند.
پوسیدگی کپک خاکستری
کپک خاکستری از نظر خسارت دومین بیماری(بعد از کپک آبی) انباری سیب محسوب میشود.کپک خاکستری مهمترین بیماری پس از برداشت گلابی نیز است. این بیماری در همه کشورها، روی میوههای سیب و گلابی موجود در انبارها و سردخانه‌ها شیوع دارد. این بیماری در دمای معمول سردخانه‌ها از هر بیماری دیگر انباری سریع‌تر توسعه پیدا میکند.
نشانه‌های بیماری پوسیدگی کپک خاکستری
علائم این بیماری به شکلهای مختلف بروز میکند. لکه‌هایی که در مجاورت گلگاه میوه به وجود می‌آیند، ابتدا قهوه‌ای کم رنگ و بافت قسمت‌های پوسیده در آغاز سفت و چغر است.
توسعه این لکه‌ها که اطراف گودی گلگاه را فرا می‌گیرند. ممکن است متوقف شود، ولی بیشتر اوقات پوسیدگی در گوشت میوه پیشروی میکند. عفونت اولیه می‌تواند از محل قطع دم میوه هم باشد، ولی بیشتر اوقات آلودگی از محل ترکها و زخمهای موجود در میوه روی می‌دهد. در شرایط مرطوب، تعداد زیادی اسپورهای خاکستری- قهوه‌ای در سطح میوههای پوسیده تشکیل میشود.
میوههای کاملا پوسیده،نرم و مازویی رنگند، چنان که گویی پخته شده باشند. گاهی روی میوههای کاملا پوسیده و لهیده افتاده بر کف باغ، سختینه‌های سیاه رنگ قارچبه ابعاد چند میلی‌متر به وجود می‌آیند.
عامل بیماری پوسیدگی کپک خاکستری
قارچ مولد این بیماری در بیشتر موارد Botrytis cinerea است که شکل جنسی آن Botryotinia fuckeloana، نام دارد.
چرخه بیماری و اپیدمیولوژی
قارچ B. cinerea می‌تواند به شکل کنیدی و سختینه در خاک باغ، روی مواد آلی و میوههای پوسیده در خاک یا انبار یا خاک چسبیده به ظروف برداشت و حمل میوه‌ها زمستان گذرانی کند. در دما و رطوبت مناسب، کنیدی‌های فراوان قارچ تشکیل شده، با جریان باد یا آب شست و شوی میوه‌ها، پخش و منتقل میشوند. همچنین قارچ می‌تواند به حالت خفته روی قطعات گل باقیمانده روی میوه به انبار منتقل شود.
عفونت میوه‌ها از راه زخم یا محل قطع دم میوه روی می‌دهد، ولی می‌تواند به سرعت از یک میوه آلوده به میوههای سالم مجاور سرایت کند. این قارچ حتی در دمای منفی ۱ درجه سانتیگراد هم فعال بوده، موجب توسعه پوسیدگی در سردخانه‌ها میشود.
مبارزه با پوسیدگی کپک خاکستری سیب
- موقع برداشت، حمل و نگهداری محصول باید سعی شود که میوه‌ها زخمی، لهیده و مصدوم نشوند.
- تیمار میوه‌ها پس از برداشت با قارچکشهای مناسب از جمله قارچکشهای گروه بنزیمیدازول‌ها.
سوالات متداول درباره بیماری پس از برداشت پوسیدگی کپک آبی و خاکستری سیب
۱) پوسیدگی کپک آبی چیست؟
پوسیدگی کپک آبی از جمله بیماریهایی است که پس از برداشت سیب به وجود میآید. این بیماری که پوسیدگی نرم یا پوسیدگی مرطوب هم نامیده میشود، مهمترین بیماری پس از برداشت سیب است که در همه کشورها و مناطق سیب خیز جهان شیوع دارد و خسارت آن در کشورهایی که محصول سیب را در انبارهای سنتی یا سردخانههای معمولی و فاقد تجهیزات کنترل فضا نگهداری میکنند بیشتر است.
بیماری کپک آبی در ایران از مهمترین بیماریهای انباری سیب به شمار میرود. این بیماری به این دلیل کپک آبی نامیده می٬شود که در شرایط مرطوب در سطح میانی پوسیدگی با لبه شکافهای آن، لایه پفکی یا تودههای برجستهای به رنگ آبی یا مایل به آبی-سبز از اسپورهای قارچ تشکیل میشود. در جعبهها یا کپههای سیب، قارچ عامل بیماری از میوه پوسیده به میوههای سالم سرایت میکند.
۲) نشانه‌های بیماری پوسیدگی کپک خاکستری چگونه ظاهر میشوند؟
کپک خاکستری از نظر خسارت دومین بیماری(بعد از کپک آبی) انباری سیب محسوب میشود.کپک خاکستری مهمترین بیماری پس از برداشت گلابی نیز است.
علائم این بیماری به شکلهای مختلف بروز میکند. لکه‌هایی که در مجاورت گلگاه میوه به وجود می‌آیند، ابتدا قهوه‌ای کم رنگ و بافت قسمت‌های پوسیده در آغاز سفت و چغر است.توسعه این لکه‌ها که اطراف گودی گلگاه را فرا می‌گیرند. ممکن است متوقف شود، ولی بیشتر اوقات پوسیدگی در گوشت میوه پیشروی میکند.
عفونت اولیه می‌تواند از محل قطع دم میوه هم باشد، ولی بیشتر اوقات آلودگی از محل ترکها و زخمهای موجود در میوه روی می‌دهد. در شرایط مرطوب، تعداد زیادی اسپورهای خاکستری- قهوه‌ای در سطح میوههای پوسیده تشکیل میشود. میوههای کاملا پوسیده،نرم و مازویی رنگند، چنان که گویی پخته شده باشند. گاهی روی میوههای کاملا پوسیده و لهیده افتاده بر کف باغ، سختینه‌های سیاه رنگ قارچبه ابعاد چند میلی‌متر به وجود می‌آیند.
منبع: اشکان، محمد(1390)، بیماریهای مهم درختان میوه در ایران.
