فروشگاه کشاورزی پارس مرکبات | عرضهکننده انواع کود و سم، کارشناسی فنی باغات و مزارع
نویسنده: پارس مرکبات 
خصوصیات ۷ پایه مرکبات رو در اینجا بررسی می‌کنیم، همانطور که می‌دایند در مطالب گذشته به بررسی رافلمون، ولکامریانا، ماکروفیلا، رانگپورلایم و نارنگی کلئوپاترا، 5 پایه درختان مرکبات پرداختیم.
پایه نارنج
نارنج(C. aurantium L.) رایجترین پایه مرکبات در مناطق مرکبات‌خیز دنیا است. حساسیت این پایه به بیماری تریستزا باعث شده که از این پایه در کشورهای استرالیا، آرژانتین، برزیل، کالیفرنیا، اسپانیا، آمریکا و آفریقای جنوبی محدود شود.
مزایای پایه نارنج
- ارقام روی این پایه دارای قدرت رشدی متوسط، تاج بزرگ، سیستم ریشه وسیع و عمیق، مقاومت در برابر سرما و نسبتا به خشکی نیز مقاوم است.
- متحمل به خاک‌های سنگین با زهکشی ضعیف
- متحمل به بیماری فیتوفترا
- عادت پذیری خوبی در برابر ph و شوری بالا
- بالا بودن میزان TSS وTA
معایب پایه نارنج
- حساس به بیماری نماتد مرکبات و بلایت
- اندازه میوه روی این پایه نسبت به رافلمون کوچکتر ف اما نسبت به کلئوپاترا بزرگنر است.
پایه نارنج سه برگ
نارنج سه برگ (Poncirus trifoliate Raf.) تنها گونه خزان کننده مرکبات بوده و به عنوان پایه برای نارنگی ساتسوما و پرتقال در کشورهای ژاپن، چین، آرژانتین،استرالیا و ایران استفاده می‌شود.
پایه نارنج سه برگ به عنوان پایه پاکوتاه مورد استفاده قرار میگرفته است. برخی از نژادهای اگزوکورتیس بر پاکوتاهی این پایه افزوده است. ارقام پیوندی روی پونسیروس قدرت رشد کمتری نسبت به پایه‌های نوع لیمو داشته و میزان محصول نیز کمتر از هنگامی است که از پایه رافلمون رانگپورلایم و نارنج استفاده شود.
مزایای نارنج سه برگ
- مقاوم به تریستزا، زایلوپروسیس، نماتد مرکبات
- مقاوم به پوسیدگی طوقه، خاک‌های سنگین با زهکشی ضعیف
معایب نارنج سه برگ
- حساس به بلایت مرکبات
- نارنج سه برگ دارای سیستم ریشه سطحی و در خاک‌های شنی خیلی خیلی زود دچار تنش خشکی می‌شود
- عدم رشد مطلوب در خاک‌های شور، خاک‌هایی با PH بالا و آهکی
- کاهش رشد و مقاومت در برابر سرما
- حساس به کلراید
پایه فلائینگ دراگون
فلائینگ دراگون رقمی از پایه نارنج سه برگ بوده و به عنوان یکی از پایه‌های پاکوتاه کننده و ایجاد کشت‌های متراکم در مرکبات مورد استفاده قرار می‌گیرد. اندازه میوه روی این پایه به نوع خاک بستگی دارد.
مزایای پایه فلائینگ دراگون
- مقاومت در برابر گموز، تریستزا، زایلوپروسیس و نماتد
- کیفت آب میوه بر روی این پایه به نسبت دیگر پایه‌ها بسیار عالی است.
معایب پایه فلائینگ دراگون
- حساس به بلایت
پایه سیترنج‌ها
سیترنج‌ها شامل گروهی از دورگ‌های پرتقال و پونسیروس تریفولیانا است که به عنوان پایه مورد استفاده قرار می‌گیرد. از بین سیترنج‌ها، ارقام ترویر، کاریزا، راسک، مورتون، ساویچ و بنتون دارای برخی مشخصات خوب باغبانی هستند.
درختان پیوندی روی ترویر و کاریزا مشابه پونسیروس دچار کمبود روی و منگنز می‌شوند ولی در هرحال کیفیت میوه در سطح مطلوب حفظ می‌شود. مورتون دورگ دیگر سیترنج‌ها بوده که استفاده از آن می‌تواند موجب پرباری و کیفیت بالای آب میوه در رقم پیوندی شده و نسبت به سرما، بیماری تریستزا، فیتوفترا مقاومت نشان می‌دهد. درصد چند جنینی تقریبا در تمام دورگ‌های ده‌گانه سیترنج بالاست.
مزایای پایه سیترنج
- مقاومت در برابر بیماری تریستزا، نماتد مرکبات، فیتوفترا
- مقاوم در برابر سرما
- توانایی رشد بر روی خاک‌های مختلف
معایب پایه سیترنج
- توقف رشد با حمله ویروئید اگزوکورتیس
پایه سیتروملو
سوئینگل سیتروملو دورگ گریپ فروت و نارنج سه برگ است. ارقام پیوندی روی ارقام پایه سیتروملو همچون نارنج به سرما مقاوم بوده و مقاومتر از انواع رافلمون یا کاریزو سیترنج هستند. سیتروملو به تریستزا، اگزوکورتیس و زایلوپروسیس متحمل ولی نسبت به پوسیدگی طوقه و بلایت دارای قدرت تحمل متوسط تا خوب هستند.
در خاک‌های شنی ریشه‌های فراوانی تولید نمی‌کند بلکه سیستم ریشه متراکم دارد. در خاک‌های رسی آهکی درختان کلروز شدیدی را روی ستروملو نشان می‌دهند. میزان تحمل سیتروملو نسبت به شوری و خشکی متوسط است. در اراضی رسی یا شور به خوبی نارنج عمل نمی‌کنند و برخلاف کاریزوسیترنج به نماتد متحمل نیست.
پایه یوزو
گونه یوزویا C.jounos Sieb. پایه‌ای است که غالبا در ژاپن برای پیوند اتصالی درختان ساتسومای در حال زوال روی نارنج سه برگ است. این گونه به سرما، تریستزا و فیتوفترا مقاوم است. درختان جوان روی این پایه کارایی زیادی نداشته اما به دلیل جذب کافی آهن و منگنز، این پایه در خاک‌های آهکی مطلوب به نظر می‌رسد.
پایه پرتقال
علت استفاده از پایه پرتقال در گذشته بدلیل تشکیل میوه مورد رضایتبخش و قابل پسند است. این پایه به بیماری بلایت و تریستزا مقاومت نسبی دارد. همچنین امکان رشد مچدد از ناحیه ریشه پس از آسیب شدید یخبندان، از ویژگی‌های این پایه است. کیفیت میوه پرتقال والنسیا روی ای پایه مشابه پایه‌های کلئوپاترا، نارنج و گریپ فروت است. استفاده از پایه پرتقال به لحاظ حساسیت به خشکی و پوسیدگی ریشه محدود شده است مگر آن که امکان بهره‌گیری از آبیاری قطره‌ای و یا قارچ‌کش‌های سیستمیک فراهم باشد.
سوالات متداول درباره پایه های درختان مرکبات
۱) ۷ پایه از انواع درختان مرکبات کدام اند؟
نارنج، نارنج سه برگ، فلائینگ دراگون، پرتقال، یوزو، سیتروملو، سیترنج
۲) نارنج سه برگ چیست؟ استفاده از این پایه چه مزایایی دارد؟
نارنج سه برگ (Poncirus trifoliate Raf.) تنها گونه خزان کننده مرکبات بوده و به عنوان پایه برای نارنگی ساتسوما و پرتقال در کشورهای ژاپن، چین، آرژانتین،استرالیا و ایران استفاده می‌شود. پایه نارنج سه برگ به عنوان پایه پاکوتاه مورد استفاده قرار میگرفته است.
مزایای استفاده از آن عبارتند از : مقاوم به تریستزا، زایلوپروسیس، نماتد مرکبات. مقاوم به پوسیدگی طوقه، خاک‌های سنگین با زهکشی ضعیف.
۳) پایه سیتروملو چه خصوصیاتی دارد؟
سوئینگل سیتروملو دورگ گریپ فروت و نارنج سه برگ است. ارقام پیوندی روی ارقام پایه سیتروملو همچون نارنج به سرما مقاوم بوده و مقاومتر از انواع رافلمون یا کاریزو سیترنج هستند. سیتروملو به تریستزا، اگزوکورتیس و زایلوپروسیس متحمل ولی نسبت به پوسیدگی طوقه و بلایت دارای قدرت تحمل متوسط تا خوب هستند.
در خاک‌های شنی ریشه‌های فراوانی تولید نمی‌کند بلکه سیستم ریشه متراکم دارد. در خاک‌های رسی آهکی درختان کلروز شدیدی را روی ستروملو نشان می‌دهند. میزان تحمل سیتروملو نسبت به شوری و خشکی متوسط است. در اراضی رسی یا شور به خوبی نارنج عمل نمی‌کنند و برخلاف کاریزوسیترنج به نماتد متحمل نیست.
فتوحی قزوینی. ر. و فتاحی مقدم.ج.(1395). پرورش مرکبات در ایران، دانشگاه گیلان.
