فروشگاه کشاورزی پارس مرکبات | عرضهکننده انواع کود و سم، کارشناسی فنی باغات و مزارع
نویسنده: پارس مرکبات 
در اینجا به معرفی چند نوع آفات درخت گردو، ظاهر آنها و نحوه مبارزه با آفات می‌پردازیم.
شته خالدار (Dusty-veined aphid، Callipterus juglandis) و شته سبز گردو (Green walnut aphid، Chromaphis Juglandicola)
هر دو آفت از خانواده Aphididae هستند و شته سبز با جثه کوچکتر و رنگ سبز یکنواخت در سطح زیرین برگ‌ها پراکنده است در حالی که شته خالدار با جثه درشت‌تر و لکه‌های نواری تیره در پشت، در سطح فوقانی برگ در طول رگبرگ میانی به طور ردیفی تغذیه می‌کند.
در طول بهار و تابستان ماده‌های کامل معمولا بال دارند و روی بال‌های شته خالدار لکه‌های مشخص تیره در طول رگبال‌ها و در پشت بدن پوره‌ها لکه‌های نواری تیره دیده می‌شود. این لکه‌ها در پوره‌های شته سبز خیلی کوچک بوده و یا اصلا وجود ندارند. زمستان گذرانی به صورت تخم روی شاخه‌ها انجام می‌شود. تعداد نسل بستگی به درجه حرارت دارد.
شته خالدار گردو اغلب به برگ‌ها خسارت میزند و بر روی رگبرگ‌ها به صورت کلونی تجمع نموده و از شیره درخت تغذیه می‌کند. شته سبز گردو بیشتر در زیر برگ‌ها دیده می‌شود و خسارت این شته نیز به برگ درختان است.
هر ۲ شته معرفی شده تقریبا از اواسط ماه فروردین و اوایل ماه اردیبهشت برروی درختان ظاهر می‌شوند. و تا ماه تیر به بیشترین حد خود می‌رسند.
علائم ظاهری شته گردو بر روی برگ‌ها
- شته‌ها از شیره گیاه تغذیه میکنند.
- برروی برگ شیرابه‌ای به نام عسلک را ایجاد میکنند و این شیرابه‌ها محل مناسبی برای رشد و پرورش قارچ‌های فوماژین است.
- با تغذیه شته از برگ‌ها؛ سطح برگ به رنگ سیاه درمی‌آید و دیگر نمی‌تواند عملیات فتوسنتز و غذاسازی را با انجام برساند.
- شته‌ها در نهایت باعث ریزش برگ‌ها می‌شوند.
مبارزه با شته خالدار و شته سبز گردو
- برای مبارزه با این دو آفت می‌توان از زنبور پارازیتوئید شته سبز(Trioxys pallidus) و زنبور پارازیتوئید شته خالدار (praon sp) استفاده کرد.
- مبارزه شیمیایی زیر نظر کارشناس
آفت پروانه فری یا کرم خراط (Zeuzera pyrina)
درختان گردو یکی از مطلوب‌ترین میزبان‌ها برای این أفت هستند. گاهی صدها لارو در روی یک درخت تنومند گردو زندگی میکنند. خوشبختانه خسارت پروانه فری را تا حدودی تحمل می‌کند، اگرچه منبع آلودگی بسیار نامناسبی برای سایر درختان میوه به خصوص درختان سیب است.
به همین دلیل کنترل دقیق این آفت روی درختان گردو توصیه می‌شود. این حشره به گونه‌های بسیاری از درختان مثمر و غیر مثمر حمله می‌کند. از درختان مثمر سیب میزبان اصلی آن در ایران است ولی خسارت آن روی گلابی، به و گردو نیز دیده می‌شود.
از گیاهان غیر مثمر می‌توان به افرا، بیدمشک، بید، نارون، بلوط و زبان گنجشک اشاره نمود. درخت سیب به این آفت خیلی حساس و زود از پا در می‌آید، در حالیکه گردو تا حدودی مقاوم است.
شناخت آفت پروانه فری
عرض حشره کامل با بال‌های باز در ماده‌ها ۴۵ تا ۵۸ و در نرها ۴۰ تا ۵۰ میلیمتر است. طول بدن حشره ۱۸ تا ۲۸ میلیمتر است. بال‌ها سفید، در بال‌های روئی لکه‌های تیره فولادی متعددی دیده می‌شود. این لکه‌ها در بال‌های زیری کمرنگ بوده و تعداد آنها کمتر است.
سینه سفید و دارای شش لکه آبی فولادی است. شاخک در نر شکل خاصی دارد که در نیمه اول شانه‌ای دو طرفه و در نیمه دوم نخی است. در ماده شاخک تماما نخی است. تخم تازه به رنگ سفید مایل به زرد است که به تدریج ارغوانی کم رنگ شده و در مراحل آخر زمینه‌ای خاکستری می‌یابد.
لارو در پایان رشدخود به ۵۵ میلیمتر می‌رسد. رنگ آن زرد روشن و بدن آن پوشیده از تعداد زیادی نقطه‌های سیاه است.
این آفت زمستان را به صورت لاروهای سنین مختلف در درون شاخه درختان میزبان می‌گذراند. در اواسط بهار لاروهایی که رشدشان کامل شده تبدیل به شفیره می‌شوند و اواخر بهار شب پره‌ها به تدریج ظاهر می‌شوند.
حشرات ماده اصولا هیچ نوعی تغذیه‌ای نداشته و به جهت سنگینی قادر به پرواز نیستند. پس از جفت گیری اغلب در مدخل سوراخ خروجی، شکاف تنه و حتی روی زمین تخم ریزی میکنند. هر حشره ماده نزدیک به هزار تخم می‌گذارد. این تخم‌ها خوراک مناتسبی برای مورچه‌ها هستند.
به فاصله یک تا دو هفته لاروها خارج شده و تغذیه اصلی از چوب شاخه و تنه است. لاروها ضمن تغذیه فضولات نارنجی رنگ خود را از سوراخ ورودی که در ضمن سوراخ خروجی آنها نیز خواهد بود به صورت گلوله‌های کوچک و مدور بیرون می‌ریزند.
این فضولات در پای درختان مبتلا جمع می‌شوند و این خود یکی از راه‌های بسیار آسان تشخیص وجود پروانه فری می‌باشد. کانال‌هایی که در داخل چوب بوسیله لارو این حشره بوجود می‌آید مستقیم و حدود ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر طول دارد و بستگی به گونه میزبان دارد.
حمله این آفت روی سیب استقرار سایر حشرات چوبخوار و مخصوصا اسکولیت درختان میوه و پروانه زنبور مانند را به دنبال خواهد داشت.
لاروها با تارهایی بسیار نازک که با غدد دهانی خود می‌سازند از شاخه‌ای به شاخه دیگر منتقل می‌شوند. لاروها پس از تغذیه کامل تبدیل به شفیره می‌شوند. دوره شفیرگی ۲۰ تا ۴۰ روز طول می‌کشد.
مبارزه با پروانه فری
- از دشمنان طبیعی این آفت می‌توان به مورچه‌های شکاری (عادت تخم خواری) و سن‌های Reduviidae (عادت لاروخواری) اشاره نمود.
- رعایت اصول به زراعی، هرس و سوزاندن شاخه‌های خشک و آلوده از شدت خسارت‌های بعدی می‌کاهد.
- در مواردی که تعداد درختان آلوده کم باشد می‌توان با فرو بردن مفتولی در درون سورخ‌های ورودی، لاروهای آفت را از بین برد.
- مبارزه شیمیایی
کرم جگری یا کرم نجار (Goat moth)
پروانه کرم جگری Cossus cossus نیز روی درختان گردو در نواحی مرطوب معتدل ایجاد خسارت می‌کند.
این آفت نیز از نظر خسارت کم و بیش مانند پروانه فری است و بیشتر در نواحی معتدله سرد و مرطوب انتشار دارد. حشره کامل به رنگ قهوه‌ای مایل به خاکستری است و عرض آن با بال‌های باز گاهی به ۸۰ میلیمتر می‌رسد. لاروها جگری رنگ هستند بدین ترتیب که قسمت پشتی قهوه‌ای مایل به قرمز و در پهلو زرد پررنگ به نظر می‌رسد.
از نظر گیاهان میزبان این آفت به سیب ، گلابی، به، گوجه و بسیاری از درختان غیر مثمر و جنگلی حمله می‌نماید. در این بین، درختان سیب بیشتر مورد حمله قرار می‌گیرند.
رژیم غذایی این آفت چوبخواری است. لاروها از منطقه پوستی، کامبیوم و چوب درختان میزبان تغذیه میکنند. این گونه درختان که از بین ضعیف‌ها انتخاب می‌گردند دچار ضعف بیشتری شده نهایتا با حمله سایر حشرات چوبخوار نابود می‌گردند. برخلاف کرم خراط این لاروها به ندرت به شاخه‌های جوان خسارت وارد میکنند.
مبارزه با کرم جگری یا خراط
- چون سوراخ خروجی و ورودی لارو حشره یکی است می‌توان از طریق مبارزه مکانیکی و با فرو بردن یک مفتول سیمی در داخل سوراخ لاروها را زخمی کرد یا کشت.
- با توجه به اینکه این حشره فقط درختان پیر و ضعیف را مورد حمله قرار می‌دهد رعایت اصول داشت و بهترین راه پیشگیری از این آفت است.
آفت کرم مغزخوار Cydia pomonella
کرم سیب و کرم به در مراحل اولیه رشد میوه‌های گردو و قبل از آن که پوست کاملا سخت شود، به آنها حمله میکنند. برای آشنایی بیشتر با این آفت میتوانید به مقاله کرمهای درختان دانه دار و هسته دار مراجعه کنید.
کنه گالی گردو (Eriophyes tristriatus)
این کنه اختصاصا به درختان گردو حمله کرده و اهمیت اقتصادی آن زیاد است. معمولا در سطح فوقانی و گاهی در سطح تحتانی برگ‌های درختان گردو فعالیت دارد.
اولین نشانه‌های آن بدین ترتیب است که روی برخی از رگبرگ‌ها کرک‌های رنگ پریده‌ای به وجود می‌آید. این محل سپس کمی تغییر رنگ می‌دهد و سطح آن برجسته می‌شود. بالاخره محل مزبور متورم گشته و به صورت گال قهوه‌ای رنگ در می‌آید. اندازه این گال حدود ۱۶* ۱۰ میلیمتر است.
داخل آن بافت گیاهی به صورت نمد در آمده و سطح تحتانی برگ نیز در محل گال گود می‌گردد.
سوالات متداول درباره آفات درخت گردو
۱) چه آفاتی به درخت گردو خسارت میزند؟
شته خالدار و سبز گردو، کنه گالی گردو، آفت کرم مغز خوارگردو، کرم جگری یا خراط، آفت پروانه فری و …
۲) خسارت شته خالدار و سبز گردو چگونه است؟
شته خالدار گردو اغلب به برگ‌ها خسارت میزند و بر روی رگبرگ‌ها به صورت کلونی تجمع نموده و از شیره درخت تغذیه می‌کند. شته سبز گردو بیشتر در زیر برگ‌ها دیده می‌شود و خسارت این شته نیز به برگ درختان است.
شته‌ها از شیره گیاه تغذیه میکنند. بر روی برگ شیرابه‌ای به نام عسلک را ایجاد و این شیرابه‌ها محل مناسبی برای رشد و پرورش قارچ‌های فوماژین است. با تغذیه شته از برگ‌ها؛ سطح برگ به رنگ سیاه درمی‌آید و دیگر نمی‌تواند عملیات فتوسنتز و غذاسازی را با انجام برساند. شته‌ها در نهایت باعث ریزش برگ‌ها می‌شوند.
