فروشگاه کشاورزی پارس مرکبات | عرضهکننده انواع کود و سم، کارشناسی فنی باغات و مزارع
نویسنده: پارس مرکبات 
کیوی
مبدا کیوی جنوب چین است و در جهان ده گونه آن اهمیت تجاری دارد. از این تعداد هفت گونه به عنوان پیچهای زمینی و سه گونه به سبب تولید میوه استفاده می‌شوند. کیوی گیاهی خزنده، پُر رشد با برگهای بیضی شکل و خزان‌دار است.
میوه درخت کیوی بیضوی کشیده تا استوانه‌ای، قهوه‌ای رنگ، پوشده از کرک با گوشت سبزرنگ و میانگین وزن یک میوه آن حدود ۶۵ گرم است. گیاه کیوی دو پایه است. گلهای ماده به صورت انفرادی و گلهای نر انفرادی یا ۲ یا ۳تایی روی یک شاخه تشکیل می‌شوند.
کیوی از محصولات نیمه گرمسیری است که مقاومت آن در برابر سرما از مرکبات بیشتر است. کشت آن در مناطقی که تابستان گرم و خاک قلیایی دارند توصیه نشده است. PH مناسب خاک برای درخت کیوی حدود ۵/۶ است. میوه‌دهی آن پس از سه تا چهارسالگی آغاز می‌شود و تا ده سالگی به باردهی کامل می‌رسد. زنبورعسل در گرده‌افشانی و افزایش محصول کیوی نقش مهمی دارد. بعضی از ارقام زراعی کیوی عبارتند از: آبوت، برونر، مانتی و هایوارد.
بیماری‌ها
لکه آلترناریایی برگ کیوی
این بیماری نخستین بار در سال ۱۳۸۱ در یکی از باغهای رامسر روی رقم هایوارد دیده شد.
نشانه‌های لکه آلترناریایی به صورت لکه‌های بافت مرده (نکروتیک) در حاشیه برگها پدیدار می‌شوند. برگهای لکه‌دار در همان اوایل ابتلا به بیماری می‌ریزند.
عامل بیماری Alternaria alternate تشخیص داده شده است. مطالعات اولیه نشان می‌دهند که ارقام هایوارد و توموری به این بیماری حساسند. این قارچ در شرایط مناسب، موجب پوسیدگی میوه هم می‌شود.
کپک خاکستری میوه کیوی
این بیماری نخستین بار به وسیله طاهری و همکاران روی میوه‌های کیوی که در سردخانه نگهداری می‌شدند مشاهده و گزارش شد. گزارش دهندگان معتقدند کپک خاکستری میوه کیوی یکی از مهمترین بیماریهای پس از برداشت کیوی در شمال ایران محسوب می‌شود.
نشانه‌های بیماری
معمول ترین نشانه بیماری نوعی پوسیدگی نرم است که در دمگاه یا محلهای زخمی میوه پدیدار می‌گردد. بافتهای عفونی به رنگ تیره در می‌آیند، حالت آبگز و لهیده پیدا می‌کنند.
در بخشهای پوسیده وحتی روی کاسبرگهای باقیمانده در گلگاه میوه میسلیوم‌های سفیدرنگ با اسپورهای قهوه‌ای – خاکستری قارچ عامل بیماری تشکیل می‌شوند.
عامل بیماری
عامل این بیماری Botrytis cinerea است.
مبارزه
چنانچه بیماری شدت داشته باشد می‌توان درختچه‌های کیوی را یک بار به هنگام شروع گل افشانی سمپاشی و میوه‌ها را بعد از برداشت با قارچ‌کشهای مجاز تیمار کرد.
شانکر باکتریایی کیوی
مزارعی و مستوفی‌پور برای نخستین بار در سال ۱۳۷۳، این بیماری را از باغی در تنکابن گزارش کردند. شانکر باکتریایی درخت کیوی از آن به بعد در باغهای کیوی غرب و شرق مازندران انتشار پیدا کرد و هم اکنون هم در حال گسترش است. کیوی رقم هایوارد از این بیماری بیشتر خسارت می‌بیند.
نشانه‌های بیماری
نشانه‌های این بیماری معمولا در اواخر زمستان تا اوایل بهار در درختچه‌های ۳ تا ۴ ساله کیوی روی برگ، گل، سرشاخه و تنه – مخصوصا در محل انشعاب شاخه از تنه – بروز می‌کنند، در برگ، لکه‌های آبگز به رنگ قهوه‌ای با هاله‌ای زرد ظاهر می‌شوند. این لکه‌ها گسترش یافته و به رگبرگهای کوچک منتهی می‌گردند و لذا آنها زاویه‌دار به نظر می‌رسند.
برگهای جوان عفونی پژمرده و روی درخت کیوی به حالت آویزان باقی می‌مانند. اگر گلها مورد حمله بیماری قرار گیرند، بافت مرده شده، شکفته نمی‌‌شوند و اگر بشکفند، کاسبرگها و گلبرگهای آنها دچار بدشکلی می‌شوند. سرشاخه‌های عفونی به رنگ تیره در می‌آیند و پوست آنها می‌خشکد.
در شاخه و تنه زخمهایی ایجاد شده، بافت این قسمتها در زیر پوست به رنگ خاکستری متمایل به قرمز یا قهوه‌ای در می‌آید. از محل زخمها معمولا ترشحات قرمز رنگ باکتری به صورت اشک خارج می‌شود. به این علت به این بیماری، شانکر اشکی هم گفته می‌شود.
عامل بیماری
عامل این بیماری در ایران Pseudomonas syringae pv. Syringae تشخیص داده شده است.
مبارزه
استفاده از نهالهای سالم برای احداث باغهای جدید، حذف اندامهای عفونی یا تمام درختان بیمار در صورت شدت بیماری در باغهای آلوده و سمپاشی گیاهان کیوی اعم از سالم یا بهسازی شده با قارچ کش‌ها در مهار بیماری موثرند.
سوالات متداول درباره درخت کیوی و بیماریهای آن
۱) نشانه بیماری کپک خاکستری میوه درخت کیوی چگونه بروز می‌کند؟
معمول ترین نشانه بیماری نوعی پوسیدگی نرم است که در دمگاه یا محلهای زخمی میوه پدیدار می‌گردد. بافتهای عفونی به رنگ تیره در می‌آیند، حالت آبگز و لهیده پیدا می‌کنند.
در بخشهای پوسیده وحتی روی کاسبرگهای باقیمانده در گلگاه میوه میسلیوم‌های سفیدرنگ با اسپورهای قهوه‌ای – خاکستری قارچ عامل بیماری تشکیل می‌شوند.
۲) علائم بیماری شانکر باکتریایی درخت کیوی چیست؟
این بیماری معمولا در اواخر زمستان تا اوایل بهار در درختچه‌های ۳ تا ۴ ساله کیوی روی برگ، گل، سرشاخه و تنه – مخصوصا در محل انشعاب شاخه از تنه – بروز می‌کنند، در برگ، لکه‌های آبگز به رنگ قهوه‌ای با هاله‌ای زرد ظاهر می‌شوند. این لکه‌ها گسترش یافته و به رگبرگهای کوچک منتهی می‌گردند و لذا آنها زاویه‌دار به نظر می‌رسند.
برگهای جوان عفونی پژمرده و روی درخت کیوی به حالت آویزان باقی می‌مانند. اگر گلها مورد حمله بیماری قرار گیرند، بافت مرده شده، شکفته نمی‌‌شوند و اگر بشکفند، کاسبرگها و گلبرگهای آنها دچار بدشکلی می‌شوند. سرشاخه‌های عفونی به رنگ تیره در می‌آیند و پوست آنها می‌خشکد.
منبع: اشکان، محمد(1390)، بیماریهای مهم درختان میوه در ایران.
