فروشگاه کشاورزی پارس مرکبات | عرضهکننده انواع کود و سم، کارشناسی فنی باغات و مزارع
نویسنده: پارس مرکبات 
پروانه مینوز برگ مرکبات (Phyllocnistis citrela)
پروانه مینوز برگ(Leafminer) مرکبات از جمله آفاتی است که اولین بار توسط فرحبخش از نواحی مرکبات خیز خوزستان و ارس گزارش شد. در سال ۱۳۷۳ به عنوان یک آفت جدید در باغ‌های مرکبات استان مازندران دیده شد و در مدت کمتر از یکسال در نواحی دریای خزر انتشار یافت. همچنین آفت مینوز در باغات منطقه جیرفت و کهنوج نیز از آفات مهم محسوب می‌شود.
زیست شناسی پروانه مینوز مرکبات
پروانه مینوز تمام سال در نواحی گرمسیر فعالیت داشته ولی در شمال کشور از اوایل خرداد تا اواخر آبان فعالیت دارد. در مناطقی که سرمای زمستانه وجود داشته باشد زمستان را به صورت حشرات کامل در زیر برگ‌های خشک به سر می‌برد. حشرات کامل معمولا تخم‌های خود را در سطح زیرین برگ و داخل پارانشیم قرار می‌دهند.
دوره جنینی تخم ۲-۱۳ روز است. لاروها پس از خروج، زیر کوتیکول برگ دالان‌های کج و معوج ایجاد می‌کنند. دوره لاروی بین ۴/۵-۲۳ روز و شفیرگی بین ۵-۲۴ روز است.
طول دوره رشدی حشره متناسب با درجه حرارت و از ۲-۸ هفته متغیر بوده و می‌تواند سالیانه ۸-۱۱ نسل در سال داشته باشد. پروانه مینوز مرکبات بیشترین خسارت را در نهالستان‌های مرکبات ایجاد می‌کند. این حشره روی درختان مسن و بارور اهمیت چندانی ندارد. گاهی برگ‌های جوان را مانند شته‌ها لوله می‌کند یا در برخی قسمت‌ها خشکیدگی ایجاد می‌شود.
شناسایی پروانه مینوز مرکبات:
حشره کامل خاکستری رنگ و عرض بال‌های باز حدود ۸ میلیمتر است. رنگ بال‌های جلویی به سمت انتها به زردی و تعدادی نوارهای سیاه آن را تزیین می‌کند.
بدین ترتیب که دو نوار از قاعده تا نزدیک به وسط بال کشیده شده که نوار قدامی باریکتر است. لارو پروانه مینوز کشیده با بندهای کاملا مشخص و به رنگ سفید مایل به سبز است و سر سیاه و براق دارد.تغذیه لارو‌های مینوز از پارانشیم برگ، باعث چین خوردگی برگ‌ها و ایجاد دالان‌های رنگ پریده روی برگ می‌شود.
علائم خسارت پروانه مینوز بر روی درخت
- پیچیده شدن لبه برگ به سمت بالا
- زرد و خشک شدن برگ‌ها و نهایتا ریزش برگ‌ها
مبارزه با پروانه مینوز برگ مرکبات
- هرس شاخههای آلوده در زمستان
- زنبور پارازیتوئید شفیره panigalio agraules (Eulophidae)
- سمپاشی با ظهور اولین علائم با حشره کش کنفیدور و ورتیمک
نکته: خسارت عمده این آفت در خزانه‌های بذری انتظار و پیوندی مرکبات و باغ‌های تازه احداث شده است، بنابراین سمپاشی روی درختان مسن توصیه نمی‌شود.
پروانه برگخوار مرکبات
حشره کامل پروانه برگخوار مرکبات اندازه نسبتا بزرگی دارد که عرض آن حدود ۷۰ میلیمتر است. رنگ بال‌ها سفید مایل به زرد است. حاشیه بال‌ها دارای تزییناتی به رنگ تیره مایل به بنفش است که به بال حشره نقوش بسیار زیبایی داده است.
لاروها سبز رنگ با نوارهای عرضی تیره روی بندهای شکم. لاروها وقتی مورد آزار قرار گیرند در سطح پشتی در ناحیه گردن دو زائده چنگال مانند گوشتی به نام Osmaterium از بدن خارج می‌کنند که وسیله دفاع می‌شود. شفیره‌ها قهوه‌ای رنگ و بدون پیله بوده که به وسیله کمربندی ابریشمین از ناحیه زیر سینه به شاخههای درختان میزبان اتصال پیدا می‌کنند.
زیست شناسی پروانه برگخوار مرکبات
پروانه برگ خوار زمستان را به صورت شفیره روی درختان مرکبات یا گیاهان مجاور آن به سر می‌برد.
در بهار تبدیل به حشره کامل شده که پس از جفت‌گیری که معمولا در حالت پرواز انجام می‌گیرد تخم‌های خود را به طور انفرادی یا جفت جفت در سطح برگ‌ها قرار می‌دهد. لاروها پس از خروج از تخم شروع به تغذیه از برگ می‌کنند. دارای ۵ سن لاروی است و پس از آن روی شاخه‌ها تبدیل به شفیره می‌شود. در جهرم ۴-۵ نسل دارد.
کنترل پروانه برگخوار مرکبات
- مبارزه شیمیایی ضرورت ندارد
- زنبور پارازیتوئید شفیره pteromalus puparum
سوالات متداول درباره پروانه مینوز و برگخوار مرکبات
۱) علائم خسارت پروانه مینوز مرکبات چیست؟
این آفت باعث پیچیده شدن لبه برگ به سمت بالا، زرد و خشک شدن برگ‌ها و نهایتا ریزش برگ‌ها می‌شود
۲) چگونه میتوان با پروانه مینوز مرکبات مبارزه کرد؟
هرس شاخههای آلوده در زمستان، استفاده از زنبور پارازیتوئید شفیره panigalio agraules (Eulophidae) و سمپاشی با ظهور اولین علائم با حشره کش کنفیدور و ورتیمک از روشهای مبارزه با پروانه مینوز است.
۳) روش مبارزه با پروانه برگخوار چیست؟
برای مبارزه با پروانه برگخوار، مبارزه شیمیایی ضرورت ندارد و میتوان از زنبور پارازیتوئید شفیره pteromalus puparum استفاده کرد.
