فروشگاه کشاورزی پارس مرکبات | عرضهکننده انواع کود و سم، کارشناسی فنی باغات و مزارع
نویسنده: پارس مرکبات 
یکی از دغدغه‌های همه ما این است که چه کودی را به گیاهانمان بدهیم. با توجه به انواع کودهای موجود، دانستن جنس و کیفیت خاک، نوع گیاهو با توجه به شرایط گیاه به چه موادی نیاز دارد می‌توان کود مورد نیاز را انتخاب کرد، اما اگر از کود برای تغذیه گیاهانتان در کنار آب و نور کافی استفاده نکنید، گیاهانتان مواد مغذی را به حد کافی دریافت نکرده و در گلدهی و رشدشان تاثیر منفی می‌گذارد.
اهمیت NPK (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) برای گیاهان
همانگونه که انسان‌ها به تغذیه مناسب نیاز دارند، گیاهان نیز به مواد مغذی ضروری برای زنده ماندن نیاز دارند. همه گیاهان به سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم تحت عنوان عناصر ماکرو نیاز دارند و گیاهان به این سه عنصر بیشتر از عناصر دیگر نیاز دارند.دسته دیگر عناصر، عناصر میکرو هستند که گیاهان به میزان کمتری به آنها نیاز دارند و کمبودشان آنچنان نگران کننده نیست.
کمبود عناصر ماکرو باعث کوچکترشدن برگ‌ها، ساقه‌های ضعیف، گلهای کوچک و رنگ نامناسب گیاهان می‌شود، اما جای نگرانی نیست زیرا با اضافه کردن کودهای npk مناسب، کمبود عناصر ماکرو را می‌توان جبران کرد و افزودن این کودها بستگی دارد که گیاهتان در باغچه رشد میکند و یا در گلدان.
فارغ از اینکه ما به گیاه کاهو و یا گل های ختمی بپردازیم باید بگوییم که تمام گیاهانی که در باغچه و در مزارع و باغات وجود دارند برای رشد مناسب و لازم خود احتیاج به عناصر غذایی مهم دارند که تعداد آنها ۱۷ عنصر است، اما شما فقط باید به سه عنصر اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم که بطور اختصار NPK گفته می‌شوند و جزء عناصر پرمصرف می‌باشند، توجه نمایید.
وقتی که بسته بندی کودهای NPK را نگاه می‌کنیم معمولا به یکسری اعداد مثل ۴ـ۴ـ۴ و یا ۲۰ـ۲۰ـ۲۰ بر می‌خوریم که به این نوع کودها، کودهای بالانس شده و یا متعادل می‌گوییم. این سه عدد یکسان نشان دهنده ی وجود این سه عنصر ازت، فسفات و پتاس به مقدار یکسان می‌باشد. اما ممکن است این اعداد یکسان نباشند مثل ۳ـ۵ـ۴ (NPK) که نشان دهنده‌ی پتاس بیشتر و نیتروژن و فسفات کمتر و جزء NPK متعادل نبوده اما کاربرد خود را دارا می‌باشد.
نقش نیتروژن، فسفر و پتاس در گیاه:
از آنجاییکه همه‌ی این سه عنصر در گیاه با هم کار می‌کنند اما هرکدام کار بخصوصی را انجام می‌دهند، آسان ترین راه جهت درک نقش N-P-K در گیاه این است که آن را به برگ‌ها، گل‌ها و میوه و ریشه اختصاص دهیم، درست مثل سر، دست و پا در جانوران.
نیتروژن (N) برای رشد مناسب برگ‌ها و ساقه‌ها و هم چنین افزایش سبزینگی گیاه که باعث سبزینگی برگ و عمل فتوسنتز می‌شود، لازم و ضروری می‌باشد. فسفر (P) برای گل انگیزی، گلدهی و تشکیل میوه و رشد سیستم‌های ریشه‌ای ضروری است. پتاسیم (K) باعث سلامتی ریشه و کمک به گلدهی و میوه دهی می‌شود و گیاهان را در برابر شرایط نامناسب محیطی مثل خشکسالی و همچنین در برابر آفات و بیماری‌ها مقاوم می‌سازد.
وقتی که گیاهان به حد کافی N-P-K در دسترس نداشته باشند چه اتفاقی می‌افتد؟
گل‌ها و سبزیجات مختلف در طول سال به ازت، فسفات و پتاس (N-P-K) زیادی احتیاج داشته که این سه عنصر را جهت رشد مناسب و سریع خود، از خاک جذب میکند. بنابراین این گیاهان جزء اولین گروهی هستند که علائم کمبود این سه عنصر در خاک را از خود نشان می‌دهند.
این علائم عبارتند از:
– کمبود نیتروژن: برگ‌های زرد قدیمی، سبز کمرنگ
– کمبود فسفر: کمبود فسفر باعث قرمز و یا ارغوانی شدن قسمت هایی از برگ شده که در حالت طبیعی باید سبز باشند. هم چنین برگ ها دارای شکل نامناسب بوده و به یک طرف پیچ می خورند.
– کمبود پتاسیم: کمبود پتاسیم باعث خشکیده شدن لبه های برگ های قدیمی شده و کاملا باعث پژمردگی گیاه می‌گردد.
با مشاهده علائم کمبود بر روی گل‌ها و سبزی‌ها، باید خاک را جهت پی بردن به کمبود کدام یک از عناصر NPK، به آزمایشگاه‌های آب و خاک برده و پس از مشاهده نتایج آزمایش، فرمول مورد نیاز NPK را جهت برطرف کردن علائم کمبود، خریداری و آن را در اختیار گیاه قرار داد.
چطور کود مناسب و درست را انتخاب کنیم؟
با توجه به نتایج آزمایش آب و خاک و نوع کمبود ماده غذایی می‌توان کود NPk مناسب را انتخاب و به زمین داد تا در اختیار گیاه قرار گیرد. مثلا ۱۰ـ۶ـ۱۲ نشان دهنده‌ی این است که این کود دارای ۱۲٪ ازت، ۶٪ فسفر و ۱۰٪ پتاس می باشد. این کود بیشتر برای رشد شاخ و برگ و ایجاد مقاومت در برابر تنش های محیطی مناسب می‌باشد. حال اگر گیاه شما دارای شاخ و برگ مناسب و مقاوم بوده اما گل دهی زیادی ندارد و محصول آن کم است میتوانید از کودهای NPK ای که درصد فسفات بالاتر دارند و ازت آن ها کم است بمنظور افزایش گل دهی و محصول استفاده کنید.
کودهای NPK ممکن است بصورت دانه دار و آهسته رهش بوده که مواد غذایی خود را به آهستگی رها می‌کنند. این نوع کودهای NPK برای تغذیه زمستانه مناسبند، درحالیکه کودهای NPK پودری و مایع را می توان هم بصورت محلول پاشی و هم از طریق ریشه و سیستم آبیاری در اختیار گیاه قرار داد. این کودها را، کودهای سریع رهشی که عناصر غذایی را سریعا در اختیار گیاه قرار می دهند، می‌نامند. بنابراین بسته به نوع کمبود زمان استفاده و نوع محصول و فصول مختلف، انتخاب نوع صحیح NPK جهت تغذیه‌ی گیاه بسیار اهمیت دارد.
چرا از کود متعادل مثل سه بیست (۲۰-۲۰-۲۰) استفاده کنیم؟
بسیاری از گیاهان در فضای باز به بیشتر از یک درشت مغذی نسبت به دیگری نیاز دارند. اما وقتی در خاک ضعیف کاشته می‌شوند، تزریق یک کود متعادل، محیطی غنی از مواد مغذی را فراهم میکند که گیاهان برای رشد سالم به آن نیاز دارند.
گیاهان سرپوشیده به دلیل آبیاری بیشتر و شسته شدن مواد مغذی حیاتی از خاک از کود متعادلی بهره می برند. یک NPK برابر، محیط در حال رشد را به اندازه کافی بارور نگه می دارد.
کود سه بیست چیست؟
کود ۲۰-۲۰-۲۰ یک ترکیب همه منظوره است که تقریباً برای هر چیزی که برگ سبز دارد و در خاک رشد می کند به خوبی کار میکند. تقریباً همه گیاهان به کودهای ۲۰-۲۰-۲۰ واکنش خوبی نشان می دهند، اگرچه این کود به ویژه در گیاهانی که شکوفه می دهند (از جمله گل ها، اما نه محدود به آنها) موثر است.
از کود سه بیست (۲۰-۲۰-۲۰) چه زمانی استفاده کنیم؟
هنگام کاشت درختان جدید در خاکی با کمبود مواد مغذی، می توان یک مشت گرانول سه بیست را قبل از کاشت به چاله اضافه کرد. این به ریشه‌ها کمک میکند تا سریعتر مستقر شوند و رشد کنند.
در مورد سبزیجات، استفاده از کود سه بیست (به خصوص در خاک ضعیف) بلافاصله پس از نشاء، باعث افزایش برداشت محصول می‌شود.اما، هنگامی که جوانه‌ها تنظیم شوند، نیتروژن کمتری مورد نیاز است. در غیر این صورت، شاخ و برگ زیاد و گل و میوه کمی خواهید داشت.
درختان و درختچه های مثمر (انواع توت ها، میوه های هسته دار و مرکبات) معمولاً در زمان‌های مختلف به یک درشت مغذی نیاز دارند. بنابراین ممکن است کود سه بیست برای آنها در دراز مدت مناسب نباشد. اما، اگر آنها را در خاک فقیر می کارید، اضافه کردن مقداری کود ۲۰-۲۰-۲۰ گرانول در بهار به صورت چالکود به آنها کمک میکند تا سریعاً مستقر شده تا در تابستان و پاییز به یک برداشت پربار برسید.
درختان و درختچه‌های همیشه سبز تازه کاشته شده سیستم‌های ریشه‌ای قوی ایجاد می‌کنند و با استفاده از کود سه بیست برای یک یا دو ماه پس از کاشت، شکل، رنگ و رشد گیاه سالم و سریعتر می‌شود. افزایش حاصلخیزی خاک همچنین به این گیاهان بزرگ کمک میکند تا مقاومت موثری در برابر عوامل محیطی ایجاد کنند.
گیاهان زینتی برای تولید رنگ‌های زنده و تابستانی به مواد مغذی نیاز دارند. استفاده از یک کود سه بیست می‌تواند این را تضمین کند و به تسریع بلوغ گیاه کمک کند. در نتیجه جوانه‌ها و گل‌ها زودتر ظاهر می‌شوند.اگر گیاهان زینتی در خاک غنی و حاصلخیز رشد کنند، کود ۱۰-۱۰-۱۰ نیز می‌تواند از ساقه‌ها، برگ‌ها و شکوفه‌های سالم حمایت کند.
کودهای NPK ۲۰-۲۰-۲۰ و ۱۰-۱۰-۱۰ بسیار شبیه هستند اما یکسان نیستند. مخلوط های ۲۰-۲۰-۲۰ شامل ۲۰ درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم است، در حالی که مخلوط های ۱۰-۱۰-۱۰ شامل نیمی از آن هستند (فقط ۱۰ درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم). علاوه بر این، هر ماده ثانویه ای که محصول حاوی آن باشد نیز تفاوت ایجاد می کند.
این امر در مورد گیاهانی که در زمین، گلدان یا سبدهای آویزان رشد می‌کنند صدق میکند. اما به طور کلی هر چیزی بالاتر از ۱۰-۱۰-۱۰ در خاک غنی ممکن است باعث رشد و شکوفه بیشتر شود، اما به ضرر گیاه است.
گیاهان آپارتمانی نیز مانند انواع گیاهان و درختان به نسبت مناسبی از مواد مغذی نیاز دارند تا ریشه‌های قوی و شاخ و برگ‌های سالم تشکیل دهند. کود ۲۰-۲۰-۲۰ را می‌توان به ۱۰-۱۰-۱۰ رقیق کرد تا تمام مواد مغذی مورد نیاز را به گیاهان آپارتمانی شما بدهد.
گیاهان گلدار مانند بنفشه آفریقایی، بگونیا و … از فسفر برای تشکیل تعداد زیادی گل استفاده می‌کنند. نیتروژن برای شاخ و برگ‌های پر جنب و جوش و پتاسیم برای گردش مواد مغذی و آب. بنابراین، اینها با NPK ۷-۹-۵ به خوبی رشد می‌کنند.
نکته: هنگام افزودن مواد مغذی اضافی به گیاهان آپارتمانی، لطفاً این کار را با احتیاط انجام دهید. مانند گیاهان در فضای باز، مقدار زیاد آن می تواند گیاه شما را تحت تأثیر قرار دهد و از بین ببرد.
کودهای NPK (سه بیست) را از کجا بخریم؟
کودهای NPK مختلفی با کاربردهای متفاوت در بازار موجود بوده که نمی‌توان برای همه شرایط از یک نوع کود استفاده کرد. بنابراین با توجه به علائم کمبود در گیاه و یا نتایج آزمایش خاک می‌توان محصول مورد نیاز را انتخاب کرد.
در صورت نیاز شما برای تشخیص دقیق از کارشناسان پارس مرکبات میتوانید مشاوره بگیرید. همچنین برای مشاهده انواع کودهای سه بیست میتوانید به وب سایت فروشگاه مراجعه کنید.
سوالات متداول درباره کود سه بیست(۲۰-۲۰-۲۰)
۱) نقش نیتروژن، فسفر و پتاسیم در گیاه چیست؟
نیتروژن (N) برای رشد مناسب برگ‌ها و ساقه‌ها و هم چنین افزایش سبزینگی گیاه که باعث سبزینگی برگ و عمل فتوسنتز می‌شود، لازم و ضروری می‌باشد.
فسفر (P) برای گل انگیزی، گل دهی و تشکیل میوه و رشد سیستم‌های ریشه ای ضروری می‌باشد.
پتاسیم (K) باعث سلامتی ریشه و کمک به گل دهی و میوه دهی می‌شود و گیاهان را در برابر شرایط نامناسب محیطی مثل خشکسالی و همچنین در برابر آفات و بیماری‌ها مقاوم می‌سازد.
۲) منظور از کود سه بیست چیست؟
کود ۲۰-۲۰-۲۰ یک ترکیب همه منظوره است که تقریباً برای هر چیزی که برگ سبز دارد و در خاک رشد می کند به خوبی کار میکند. تقریباً همه گیاهان به کودهای ۲۰-۲۰-۲۰ واکنش خوبی نشان می دهند، اگرچه این کود به ویژه در گیاهانی که شکوفه می دهند (از جمله گل ها، اما نه محدود به آنها) موثر است.
۳) چه زمانی باید از کود سه بیست استفاده کرد؟
هنگام کاشت درختان جدید در خاکی با کمبود مواد مغذی، می توان یک مشت گرانول سه بیست را قبل از کاشت به چاله اضافه کرد. این به ریشه‌ها کمک میکند تا سریعتر مستقر شوند و رشد کنند. به عنوان مثال: در مورد سبزیجات، استفاده از کود سه بیست (به خصوص در خاک ضعیف) بلافاصله پس از نشاء، باعث افزایش برداشت محصول می‌شود.اما، هنگامی که جوانه‌ها تنظیم شوند، نیتروژن کمتری مورد نیاز است. در غیر این صورت، شاخ و برگ زیاد و گل و میوه کمی خواهید داشت.
