فروشگاه کشاورزی پارس مرکبات | عرضهکننده انواع کود و سم، کارشناسی فنی باغات و مزارع
نویسنده: پارس مرکبات 
نیتروژن در گیاه چه نقشی دارد؟
نیتروژن یکی از مهم ترین عناصر در رشد رویشی گیاه می‌باشد. با افزایش رشد رویشی، فتوسنتز گیاه نیز افزایش یافته که در نتیجه مواد هیدروکربنی، تولید می‌شوند و نکته قابل توجه این است که مواد هیدروکربنی در پروتئین سازی نیز نقش بسزایی دارند. بنابراین متوجه می‌شویم که نیتروژن نقش بسیار اساسی و مهم در تغذیه گیاه و تولید مواد هیدروکربنی و پروتئین دارد.
هم‌چنین نیتروژن باعث افزایش باروری و میوه دهی می‌شود. در درختان میوه، معمولا عملیات گل انگیزی و تکامل میوه بطور هم زمان اتفاق می‌افتد و ما به نیتروژن نیاز داریم تا گیاه دچار سال آوری نشود.
نیتروژن در گیاه بسیار متحرک بوده و اندام‌های جوان و در حال رویش به این عنصر نیاز دارند بنابراین نیتروژن می‌تواند از اندام‌های مسن به سمت اندام‌های جوان گیاه حرکت کند.
نیتروژن نقش مهمی در رسیدن میوه‌ها داشته و اگر غلظت آن در گیاه از حد بخصوصی بیشتر شود باعث رسیدگی بیش از حد میوه شده و خاصیت انبارداری میوه کاهش می‌یابد.
چه عواملی در مصرف نیتروژن خاک موثر هستند؟
خاک، بافت خاک، ساختمان خاک، مواد آلی، رطوبت، نحوه مصرف نیتروژن، تراکم خاک و… PH از جمله شرایطی هستند که کارایی مصرف نیتروژن را تحت تاثیر قرار می‌دهند. بهترین PH برای جذب بهتر نیتروژن بین ۶.۵ تا ۷ می باشد.
نیتروژن در خاک به چه شکلی یافت می‌شود؟
نیتروژن به شکل‌های مختلف در خاک وجود دارد: نیتروژن آلی، آمونیومی و نیتراته.
نیتروژن آلی: نیتروژن موجود در بقای گیاهی و حیوانی که از تجزیه میکروارگانیسم‌های زنده در خاک مثل باکتری ها و… ایجاد شده اند، بیشترین میزان نیتروژن موجود در خاک را تشکیل می‌دهند. البته این نوع نیتروژن بطور مستقیم مورد استفاده گیاه قرار نمی‌گیرد و دراثر تجزیه توسط میکروارگانیسم‌ها قابل جذب و استفاده برای گیاه می‌باشد.
نیتروژن معدنی (غیرآلی): نیتروژن معدنی به دو شکل آمونیوم و نیترات دراختیار گیاهان قرار می‌گیرد.
یون های آمونیوم به دلیل بار مثبت خود با ذرات خاک تشکیل کمپلکس داده و مورد استفاده گیاه قرار می‌گیرد. این در حالیست که یون‌های نیترات به دلیل بار منفی خود به راحتی در آب حل شده و به صورت محلول در خاک وجود داشته و در فصول خشک به شکل نمک‌های قابل حل در بستر خاک رسوب می‌کنند.
کمبود نیتروژن چه علائمی در گیاه دارد؟
۱ـ همانگونه که قبلا اشاره کردیم نیتروژن در گیاه بسیار متحرک است، بنابراین کمبود آن باعث می شود که نیتروژن از برگ‌های پیر به سمت برگ‌های جوان‌تر حرکت کند، بنابراین برگ‌های پیر ابتدا کمرنگ‌تر و سپس زرد می‌شوند و در صورت کمبود زیاد این عنصر کل گیاه زرد می‌گردد.
هم چنین کاهش رشد ریشه و قد کشیدن ساقه گیاه و باریک ماندن آن، از علائم دیگر کمبود ازت در گیاه می‌باشد.
۲ـ کوچک شدن برگ ها و شاخه‌ها در این حالت برگ‌ها با زاویه کمی نسبت به ساقه اصلی رشد می‌کنند.
۳ـ در اثر کمبود نیتروژن در گیاه، رشد ریشه‌های ثانویه نسبت به ریشه‌های اصلی بطورچشمگیری افزایش یافته و درنتیجه تراکم این ریشه‌ها نسبت به اندام‌های هوایی گیاه بسیار زیاد شده که باعث به هم خوردن تعادل در گیاه می‌گردد.
کودهای ازت بالا مثل ۱۰-۱۰-۳۰ و غیره باعث افزایش رشد رویشی، بالا رفتن سبزینگی و در نهایت افزایش کمی و کیفی محصول می‌گردد.
کودهای کلسیومی مثل نیترات کلسیم و غیره باعث افزایش مقاومت گیاه نسبت به شرایط بد محیطی، آفات و بیماری‌ها می‌گردد.
سوالات متداول درباره تاثیر نیتروژن در خاک
۱) چه عواملی در مصرف نیتروژن خاک موثر است؟
خاک، بافت خاک، ساختمان خاک، مواد آلی، رطوبت، نحوه مصرف نیتروژن، تراکم خاک و… PH از جمله شرایطی هستند که کارایی مصرف نیتروژن را تحت تاثیر قرار می‌دهند. بهترین PH برای جذب بهتر نیتروژن بین ۶.۵ تا ۷ می باشد.
۲) علائم کمبود نیتروژن در گیاه چیست؟
نیتروژن در گیاه بسیار متحرک است، بنابراین کمبود آن باعث می شود که نیتروژن از برگ‌های پیر به سمت برگ‌های جوان‌تر حرکت کند، بنابراین برگ‌های پیر ابتدا کمرنگ‌تر و سپس زرد می‌شوند و در صورتی که کمبود زیاد نیتروژن کل گیاه زرد می‌گردد. هم چنین کاهش رشد ریشه و قد کشیدن ساقه گیاه و باریک ماندن آن، از علائم دیگر کمبود نیتروژن در گیاه است.
کوچک شدن برگ‌ها و شاخه‌ها در این حالت برگ‌ها با زاویه کمی نسبت به ساقه اصلی رشد می‌کنند. در اثر کمبود نیتروژن در گیاه، رشد ریشه‌های ثانویه نسبت به ریشه‌های اصلی بطورچشمگیری افزایش یافته و درنتیجه تراکم این ریشه‌ها نسبت به اندام‌های هوایی گیاه بسیار زیاد شده که باعث به هم خوردن تعادل در گیاه می‌گردد.
۳) برای تامین ازت مرکبات مصرف اوره بهتر است یا سولفات آمونیوم؟
در منطقه جنوب استان فارس سولفات آمونیوم بهتر است .باغداران و کشاورزان محترم، بهتر است قبل از مصرف هر کودی با کارشناسان مجرب با توجه به شرایط مشورت کنید.
