شناخت درخت سیب

درخت سیب جز درختان سردسیری و خزان کننده است. سطح زیرین برگ، کرکدار مایل به سفید و بشره بالایی، براق است. انواع سیب‌های کاشته شده شاخه‌های صاف دارند.

بعضی از ارقام سیب، پاجوش زیاد تولید می‌کنند. رنگ پوسته شاخه‌های ارقام گوناگون از زرد تا قرمز تغییر می‌کند و بیشتر قهوه‌ای رنگ است. پوست تنه و شاخه‌های اصلی بعد از ۷ تا ۸ سال، چوب پنبه‌ای، مخطط و ناصاف می‌شود. اگر در سنین جوانی از پوست درخت محافظت نشود ( به خصوص در مناطق آفتابی و کوهستانی)، در جهت جنوب غربی دچار آفتاب سوختگی و مستعد حمله بعضی از قارچ‌های مولد شانکر می‌گردد.

جوانه‌های درخت سیب شامل جوانه برگ و جوانه میوه‌اند. جوانه‌های برگ همه ساله هنگام بهار در طول شاخه‌های جوان در زاویه دمبرگ ها به وجود می‌آیند. جوانه‌های گل در انتهای شاخچه‌هایی به نام سیخک ظاهر می‌شوند. جوانه‌های انتهایی سیخکها، مرکب هستند.

مراحل دوران رشد و نمو جوانه‌های درخت سیب به ترتیب:

• مرحله نوک نقره‌ای: در این مرحله جوانه‌های درخت، تازه شکفته‌اند و نوک برگهای اولیه که کرکهای ریز به رنگ سفید نقره‌ای دارند نمایان می‌شوند.
• مرحله نوک سبزی: در این مرحله طول اندامهای رویشی جوانه‌ها به یک سانتیمتر می‌رسد و انتهای سبز برگهای جوان پیدا می‌شود.
• مرحله ظهور مجموعه غنچه‌های هر جوانه
• مرحله نوک صورتی
• مرحله نوک صورتی کامل
• مرحله گل
• مرحله ریزش کامل گلبرگها

شناخت این مراحل در سمپاشی درختان سیب به منظور کنترل بعضی از بیماری‌ها مفید است. درخت سیب بیشتر از سایر درختان به باردهی متناوب تمایل دارد. بیشتر ارقام اگر در سالی، بار زیادی داشته باشند، در سال بعد، کم بار یا بی‌بار می‌شوند.

ریشه درختان سیب در خاک‌های نفوذپذیر و عمیق با زه‌کش  و رطوبت خوب، تا اعماق ۲ و حتی ۴ متری نیز نفوذ می‌کنند.حدود گسترش ریشه‌ها در ارقام مختلف متفاوت است، ولی معمولا در حدود سایه انداز تاج پوشش درخت است. درختان سیب پیوند شده روی پایه‌های رویشی کوتاه کننده، کم حجم‌تر و دارای ریشه‌های افشان زیادی هستند که در عمق کم مستقر می‌شوند.

ارقام درخت سیب

شناخت ویژگیها و آگاهی از خواص ارقام سیب در موفقیت باغداری و سودآوری، از اهمیت خاصی برخوردار است. عوامل متعددی از جمله عوامل اقلیمی، موقعیت استقرار باغ از نظر دوری یا نزدیکی به بازار فروش، انواع آفات و بیماریهای شایع در منطقه، بود یا نبود سردخانه‌های مجهز در انتخاب ارقام موثرند.

در کشورهای مختلف، ارقام متفاوت سیب کاشته می‌شود، ولی ارقام زرد و قرمز لبنانی تقریبا در همه کشورهای سیب خیز کشت می‌شوند. ارقام داخلی درخت سیب شامل: قندک کاشان، گلاب صحنه، گلاب اصفهان، گلاب کهنز، شیخ احمد، بشقابی بلخی، حاجی کرج، زنوز مرند، خوری، اخلمد مشهد، عباسی مشهد، قره یرپاق، شفیع آبادی و مورویی.

ارقام خارجی درخت سیب شامل: زرد و قرمز لبنانی، گرانی اسمیت، جوناتان، اسپارتان، گراون اشتاین، کاکس آرنج، مکینتاش، استارکینگ، پرایم گولد، واینساپ، بل دوبوسکوپ و ولثی.

پایه‌های درخت سیب

سالهای متوالی، سیب روی پایه‌های بذری پیوند زده می‌شد. پایه‌های بذری به دلیل تلقیح آزاد، ناخالص هستند و نهال‌های به عمل آمده از آنها که برای پایه مصرف می‌شوند ویژگی‌ها و خواص متفاوت دارند. درختان پیوند زده شده روی پایه‌های بذری، بلند و پر رشد، تاج پوشش آنها حجیم و در نتیجه فضای زیادی را اشغال می‌کنند.

درخت‌های حاصل از پایه‌های بذری از نظر زمان خفتگی، زودرسی و دیررسی میوه، حساسیت به رطوبت و خشکی، زمان میوه٬دهی، رسیدن میوه و نیز مقاومت یا حساسیت آنها به آفات و بیماریها با هم متفاوت هستند و مسائل متعددی در داشت و برداشت وجود دارد.

پایه های رویشی، مزایای زیادی دارند. ویژگی های مطلوب نهال رویشی شامل: قابل کنترل بودن اندازه وحجم تاج درخت، زود به گل نشستن و باردهی درختان، افزایش عملکرد، کاهش هزینه‌های داشت و برداشت،کاهش تناوب باردهی، استفاده بهینه از آب، خاک و کود، و مقاومت در برابر بعضی بیماری‌ها و آفات.

سوالات متداول درباره درخت سیب

۱) مراحل رشد و نمو جوانه‌های درخت سیب چیست و چرا اهمیت دارد؟

مرحله نوک نقره‌ای، مرحله نوک سبزی، مرحله ظهور مجموعه غنچه‌های هر جوانه، مرحله نوک صورتی، مرحله نوک صورتی کامل، مرحله گل و مرحله ریزش کامل گلبرگ‌ها. شناخت این مراحل در سمپاشی درختان سیب به منظور کنترل بعضی از بیماری‌ها مفید است.

۲) ارقام داخلی درخت سیب کدام ها هستند؟

ارقام داخلی درخت سیب شامل: قندک کاشان، گلاب صحنه، گلاب اصفهان، گلاب کهنز، شیخ احمد، بشقابی بلخی، حاجی کرج، زنوز مرند، خوری، اخلمد مشهد، عباسی مشهد، قره یرپاق، شفیع آبادی و مورویی.

منبع: اشکان، محمد(1390)، بیماری‌های مهم درختان میوه در ایران.