بیماری زنگ ایرانی و پوسیدگی قهوه‌ای سیب

بیماری زنگ ایرانی سیب

بر اساس منابع علمی ۲۱ گونه قارچ مولد زنگ، می‌تواند به سیب و گلابی حمله کند. بیشتر این قارچ‌ها به یک میزبان دیگر از جنس اُرسا احتیاج دارند. انتشار جغرافیایی زنگهای درختان میوه و اهمیت اقتصادی آنها در مناطقی که میزبان تناوبی وجود دارد محدود و کم است.

بعضی از این زنگها علاوه بر سیب و گلابی به سیب زینتی، سیب و گلابیهای جنگلی، به، زالزالک و دیگر گونه‌های وردسانان نیز حمله می‌کند.

نشانه‌های بیماری زنگ ایرانی سیب

علائم بیماری زنگ ایرانی به شکل لکه‌های کوچک و به رنگ زرد مایل به نارنجی تا قرمز در رویه بالایی و دمبرگ برگهای پایینی شاخه‌های سیب پیدا می‌شود. این لکه‌ها در ارقام حساس به سرعت بزرگ می‌شوند. پیرامون لکه‌ها ممکن است نوار قرمز یا هاله‌ای سبزرد ایجاد شود.

در متن این لکه‌ها جوشه‌ایی کوچک به رنگ نارنجی مایل به قهوه‌ای که پیکنیوم‌های قارچ عامل بیماری‌اند، تشکیل می‌شوند که در نوک آنها قطره‌های نارنجی رنگ شهد مانندی به وجود می‌آیند. بعد از چند هفته، لکه‌هایی به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای در سطح زیرین برگ ایجاد می‌شوند. لکه‌های مولد پیکنیوم و ایسیوم روی میوه نیز تشکیل میشود.

عامل بیماری زنگ ایرانی سیب

بیمارگر زنگ ایرانی سیب ( و زالزالک وحشی) در ایران Gymnosporangium confusum  از رده  Urediniomycetes، راسته Uredinales  و تیره Pucciniaceae تشخیص داده شده است.

مبارزه با بیماری زنگ ایرانی سیب

• حذف درختهای اُرس نزدیک باغ(که میزبان اصلی قارچ هستند) کانون عفونت را کاهش می‌دهد.

انهدام کامل بیماری زنگ ایرانی مشکل است زیرا بازیدیوسپورها از مناطق دوردست نیز منتقل می‌شوند.

• در صورت شدت بیماری زنگ ایرانی و صرفه اقتصادی مبارزه با بیماری می‌توان درختهای سیب را با قارچکشهای گروه دی تیوکاربامات سمپاشی کرد.

این سمپاشی‌ها باید به موقع انجام گردد و با سمپاشیهایی که به منظور کنترل دیگر بیماریها به عمل می‌ایند، توام گردند.

بیماری پوسیدگی قهوه‌ای سیب

بیماری پوسیدگی قهوه‌ای که «مومیایی» هم نامیده می‌شود، در بیشتر مناطق کشورهای میوه خیز امریکا، اروپا و آسیا که در بهار باران می‌بارد و رطوبت هوا بالاست روی سیب و گلابی شیوع دارد. در ایران هم در نواحی شمال یا مناطق پرباران دیده می‌شود.

پوسیدگی قهوه‌ای سیب در ایران جز بیماریهای کم اهمیت است و در باغهای تجاری واقع در مناطق مناسب کاشت درختان میوه شیوع ندارد. این بیماری به درختان سیب، گلابی، به و درختان میوه هسته دار حمله می‌کند.

نشانه‌های بیماری پوسیدگی قهوه‌ای سیب

عفونت‌های ایجاد شده بر اثر قارچهای جنس Monilinia می‌توانند موجب سوختگی(بلایت) گل‌ها و برگ‌ها، شانکر در سیخکهای میوه دهنده و پوسیدگی در میوه‌ها شوند.

علائم این بیماری در باغهای استان مازندران گلستان بیشتر به صورت پوسیدگی میوه در سیب و گلابی دیده می‌شود. ابتدا لکه‌های قهوه‌ای مدور و سطحی، اغلب در محل زخم میوه‌ها به وجود می‌ایند، این لکه‌ها ابتدا در سطح میوه پیشروی می‌کنند ولی سرانجام موجب فساد و پوسیدگی نرم در تمام قسمتهای میوه می‌شوند.

میسیلیوم‌های قارچ عامل بیماری، به طور انبوه به رنگ سفید متمایل به خاکستری در سطح میوه‌های پوسیده به وجود می‌آیند و درمتن آن اسپوردوکیوم‌های بالشی شکل قارچ که به اندازه انتهای سنجاق ته گرد هستند به تعداد زیاد و معمولا در دوایر هم مرکز تشکیل می‌شوند.

به میوه‌های رسیده بیش از میوه‌های نارس حمله می‌شود. گاهی میسلیوم‌های قارچ به سرعت در گوشت میوه پیشروی می‌کنند و در شرایطی، میوه‌های آلوده، چروکیده، تیره رنگ و مومیایی می‌شوند. میوه‌های پوسیده معمولا می‌ریزند، ولی میوه‌های مومیایی، روی درخت باقی می‌مانند.

عامل بیماری پوسیدگی قهوه‌ای سیب

در کشورهای خارجی تاکنون بیش از چهرگونه قارچ از جنس Monilinia که به درختان میوه دانه‌دار حمله می‌کنند تشخیص داده شده است. این گونه‌ها عبارتند از: M. fructigena، M.fructicola، M. laxa و M.mali . گونه M.laxa عامل پوسیدگی قهوه‌ای اروپایی است. M.mali در ژاپن و بعضی کشورهای دیگر سوختگی مونیلیایی برگ و سیخک ایجادمی‌کند.

M.fructicola  عامل بیماری پوسیدگی قهوه‌ای آمریکایی است. شایع ترین گونه در اروپا روی سیب و گلابی M. fructigena است که معمولا موجب پوسیدگی قهوه‌ای و یا مومیایی می‌شود.

مبارزه با بیماری پوسیدگی قهوه‌ای سیب

• جمع‌آوری میوه‌های عفونی، چه روی درخت و چه در خاک و هرس سیخک‌های آلوده و انهدام آنها در کاهش منبع مایه و در نتیجه کاهش مقدار و شدت بیماری موثرند.
• سمپاشی درختان در خلال دوره گلدهی و ریزش گلبرگ‌ها، در کاهش سوختگی گل‌ها و سیخک‌ها و سمپاشی ۲ تا ۳ هفته پیش از برداشت محصول در تقابل آلودگی‌های میوه موثر هستند.

سوالات متداول درباره بیماری زنگ ایرانی و پوسیدگی قهوه‌ای سیب

۱) نشانه‌های بیماری زنگ ایرانی سیب چیست؟

علائم بیماری زنگ ایرانی به شکل لکه‌های کوچک و به رنگ زرد مایل به نارنجی تا قرمز در رویه بالایی و دمبرگ برگهای پایینی شاخه‌های سیب پیدا می‌شود. این لکه‌ها در ارقام حساس به سرعت بزرگ می‌شوند. پیرامون لکه‌ها ممکن است نوار قرمز یا هاله‌ای سبزرد ایجاد شود.

۲)بیماری پوسیدگی قهوه‌ای در کدام مناطق و علاوه بر سیب بر روی کدام میوه‌ها شیوع دارد؟

بیماری پوسیدگی قهوه‌ای که «مومیایی» هم نامیده می‌شود، در بیشتر مناطق کشورهای میوه خیز امریکا، اروپا و آسیا که در بهار باران می‌بارد و رطوبت هوا بالاست روی سیب و گلابی شیوع دارد. در ایران هم در نواحی شمال یا مناطق پرباران دیده می‌شود. این بیماری به درختان سیب، گلابی، به و درختان میوه هسته دار حمله می‌کند.

۳)چگونه می‌توان با بیماری پوسیدگی قهوه‌ای مبارزه کرد؟

جمع‌آوری میوه‌های عفونی، چه روی درخت و چه در خاک و هرس سیخک‌های آلوده و انهدام آنها در کاهش منبع مایه و در نتیجه کاهش مقدار و شدت بیماری موثرند. همچنین سمپاشی درختان در خلال دوره گلدهی و ریزش گلبرگ‌ها، در کاهش سوختگی گل‌ها و سیخک‌ها و سمپاشی ۲ تا ۳ هفته پیش از برداشت محصول در تقابل آلودگی‌های میوه موثر هستند.

منبع: اشکان، محمد(1390)، بیماری‌های مهم درختان میوه در ایران.