فروشگاه کشاورزی پارس مرکبات | عرضهکننده انواع کود و سم، کارشناسی فنی باغات و مزارع
نویسنده: پارس مرکبات 
ادامه مقاله آفت و بیماری سبزی و صیفیجات را بررسی میکنیم.
شب پره تره فرنگی
لاروهای این شب پره در داخل برگهای تره فرنگی تونل ایجاد میکنند. خسارت آن در هوای گرم و تابستان خشک زیادتر است. شب پرههای بالغ، زمستان را در بقایای گیاهان به سر میبرند. در سال چندین نسل دارند.
گیاهان حساس: تره فرنگی و گونههای پیاز و خویشاوند آن.
علائم
لاروهای باریک سبز مایل به زرد، در داخل برگ حفرههایی ایجاد کرده، سپس به طرف ساقه و نقطه رشد گیاه حرکت میکنند. پیلههای قهوهای تیره آن روی بوتهها دیده میشوندو پوسیدگی ثانویه را در گیاهان میتوان مشاهده کرد.
مبارزه
هر جا که این آفت مشکل ساز است، باید تره فرنگی را برای دور نگهداشتن پروانهها، در زیر توری ظریفی کشت نمود. وقتی گیاهان آلوده شوند، راه کنترلی به جز با دست جمع کردن لاروها و پیلهها از روی برگها یا از بین بردن همه بوتهها وجود نخواهد داشت.
در زمان برداشت، تمام بقایای محصول را تمیز کنید. بستر گیاهان را شخم بزنید. شکارگرانی مانند پرندگان، خفاش، قورباغه و سوسکهایی را که ممکن است از پروانهها تغذیه کنند، تقویت کنید. یک برنامه تناوب زراعی برقرار کنید.
شته ریشه کاهو
آفات کوچک، سفید مایل به زرد، بدون بال مومی هستند که خالهای سیاهی در شکم خود دارند و در میان ریشههای کاهو در تابستان یافت میشوند.عمدتا بر روی تبریزی زمستان گذرانی کرده، در ماه خرداد به طرف مزارع و شیر تیغک حرکت میکنند. جمعیت موجود روی ریشهها میتوانند زمستان را تا فصل بعد در خاک به سر برند.
گیاهان حساس: کاهو.
علائم
آلودگی شدید این آفت موجب پژمردگی ناگهانی و مرگ گیاه میشود.
مبارزه
از ارقام مقاوم کاهو از قبیل «Avondefiance»، «Musette» و «Beatrice» استفاده کنید. تناوب زراعی برقرار نمایید.
سوسک مکزیکی لوبیا
حشرات بالغ، سوسکهای بیضی شکل، قهوهای مایل به زرد، به طول ۶ میلیمتر با ۱۶ لکه سیاه بر روی بالپوش خود هستند. آنها زمستان را در بقایای برگها، در مزارع نزدیک میگذرانند. در بهار مادهها دستجات تخمهای زرد بیضوی خود را در سطح تحتانی برگهای لوبیا میگذارند. پس از مدت ۵-۱۴ روز تخمها باز شده، نوزادان نارنجی مایل به زرد گوشتالو، با خارهای منشعب بلند از آنها در میآیند. به مدت ۲-۴ هفته تغذیه نموده، سپس روی برگها به شفیره تبدیل میشوند. در سال یک تا سه نسل دارند.
گیاهان حساس: لوبیای سبز و سویا.
علائم
لاروه و حشره کامل این آفت از سطح زیری برگها تغذیه کرده، در آنها نواحی تور مانندی ایجاد میکند. گیاهانی که شدیدا آلوده هستند، ممکن است از بین بروند.
مبارزه
برای جلوگیری از نسلهای اصلی سوسک، لوبیا را در فصل کشت زودتر بکارید. سویا را به عنوان گیاه تله کاشته و سپس در موقعی که آلوده به آفت شد، آن را از بین ببرید. در قطعات کوچک کشت، هر روز با دست لاروها و حشرات کامل را جمعآوری کنید. گیاهان را با پوشش ردیفی نایلونی یا توری، تا زمانی که به قدر کافی رشد نکردهاند که در برابر خسارت مقاومت داشته باشند، بپوشانید.
بقایای محصول را به محض برداشت محصول با شخم در خاک دفن کنید. شکارگرهای بومی و پارازیتها را با باقی گذاشتن علفهای هرز گلدار در میان ردیفها، یا کشت توام با گیاهان علفی جلب کنید. سنهای Podisus maculiventris را برای کنترل نسل زود هنگام و زنبورهای پارازیت Pediobius foveolatus را زمانی که هوا گرم است، رها سازی کنید.
سفیدک داخلی پیاز
بیماری قارچی است که در خاک تا پنج سال زنده مانده و روی برخی از بقایای محصول و گیاهان آلوده هیچ علامتی نشان نمیدهد. میتواند در پیازهای ظاهرا سالم کشت پاییزه، جهت ایجاد بیماری در بهار، زمستان را بگذراند.
گیاهان حساس: پیاز و موسیر.
علائم
برگها خاکستری رنگ شده، پژمرده و از بین میروند. غدههای پیاز در انبار میپوسند. بیماری در فصلهای خنک و مرطوب شدیدتر میباشد.
مبارزه
پیاز را به مدت پنج سال در زمینی که سفیدک دروغی بروز کرده است، نکارید. بذور پیازهای آلوده را نگهداری نکنید. چرخه را بشکنید، کشت پیازها را به مدت یک یا دوسال کاملا ترک کنید. بوتههای آلوده را به محض مشاهده از بین ببرید. برای انجام تهویه کامل در اطراف بوتهها، علفهای هرز را وجین کنید.
مگس پیاز
حشره بالغ این آفت در اردیبهشت ماه از حالت شفیرگی زمستانی از خاک در میآید. تخمها روی برگهای جوان، شاخهها یا در نزدیکی گیاهان در خاک گذاشته میشوند. لاروهای سفید آن تا ۸ میلیمتر طول داشته و قبل از تبدیل شدن به شفیره، به مدت ۲-۴ هفته از ساقه، ریشه و پیازها تغذیه میکنند. ممکن است ۳ یا ۴ نسل در سال داشته باشند.
گیاهان حساس: پیاز، موسیر، سیر و تره فرنگی.
علائم
گیاهان جوان پژمرده شده و میمیرند. برگها و ساقههای گیاهان مسن نرم شده و میپوسند. در اوایل تا اواسط تابستان شدت خسارت آفت بیشتر است. ممکن است آن را با کرم زالویی و پوسیدگی سفید پیاز اشتباه گرفت.
مبارزه
گیاهان را زیر پارچه توری پرورش دهید و بلافاصله پس از کشت توری را در محل نصب کنید. گیاهان آلوده را به محض تشخیص مگس پیاز از بین ببرید. برنامه تناوب زراعی برقرار سازید. در زمستان برای قرار گرفتن شفیرهها در معرض شکارگرها، زمین را شخم بزنید.
پوسیدگی گردن پیاز
بیماری قارچی است که رطوبت و هوای خنک تابستان را دوست دارد. منبع اصلی آلودگی آن بذرها هستند. قارچ همچنین در خاک و بقایای محصول به مدت ۳-۴ سال زنده میماند. آلودگی در انبار بین پیازها پخس نمییابد؛ اما علائم بیماری همزمان تولید نمیشود.
گیاهان حساس: پیاز.
علائم
پیازها در حین رشد سالم به نظر میرسند؛ اما بعد از ۸-۱۲ هفته در انبار نرم میشوند. لکههای قهوهای آب جذب کرده و کپک خاکستری کرکدار در طوقه گیاه توسعه مییابند. بخش بالایی غده پیاز را وقتی فشار دهیم، نرم است و ناحیه زیربرگهای بیرونی به رنگ سیاه مایل به قهوهای در میآید. قارچ از طریق پیاز به طرف پایین توسعه یافته و در حالت شدید ممکن است پیاز به طور کامل بپوسد.
مبارزه
بذر و نشا را از تهیه کنندگان معتبر خریداری نمایید. برای برقراری جریان هوا در میان بوتهها فاصله آنها را بیشتر در نظر بگیرید. قبل و در حین برداشت از بروز خسارت جلوگیری نموده و اجازه دهید که بخش هوایی بوته خودش بطور طبیعی بیافتد. پیازها را در محیطی با تهویه خوب و هوای گرم و خشک، تا زمانی که پوست پیازها صدای خش خش بدهند، خشک کنید. پیازهای خسارت دیده را انبار نکنید.
زنگ پیاز
عامل بیماری قارچی است که روی بقایای گیاهی و گونههای وحشی Allium زنده میماند. در خاکهای غنی از ازت یا کمبود پتاسیم شدت بیماری بیشتر است.
گیاهان حساس: تره فرنگی، پیازچه برگی، سیر، پیازکوهی و سایر گونههای Allium. پیازهای زینتی کمتر به این بیماری حساساند.
علائم
زخمهای نارنجی مایل به قرمز گردآلود، روی برگها و ساقهها در طول تابستان. در یک حمله شدید ممکن است برگها زرد و خشک شوند. اندازه گیاه و میزان محصول کم میشود. در هوای خنک پاییز، با کاهش عفونت، رشد بعدی عاری از بیماری میشود . در پاییزهای ملایم ممکن است بیماری به رشد خود ادامه دهد.
مبارزه
بیش از اندازه کود شیمیایی مصرف نکنید. اگر بیماری زنگ در منطقه یک مشکل دائمی است، از یک کود پتاسی استفاده کنید. وضعیت زهکشی خاک را در صورت لزوم اصلاح کنید.از ارقام مقاومتر تره فرنگی مانند: «Poristo» و «Poribleu» استفاده کنید. بوتهها را متراکم نکارید و هرگونه بقایای گیاهی آلوده را پاک کرده و به کمپوست تبدیل کنید.
پوسیدگی سفید پیاز
قارچ بسیار بادوام خاکزی است که میتواند ۱۵ سال در خاک بدون گیاه میزبان زنده بماند. سیر پاییزه و پیازها در اواسط تا اواخر بهار؛ وقتی که دمای خاک برای رشد قارچ بسیار مطلوب است، در مقابل بیماری آسیب پذیر میباشند.
گیاهان حساس: پیاز، سیر، تره فرنگی، پیازچه برگی، موسیر و پیازکوهی.
علائم
گیاهان به طور ناگهانی شروع به خشک شدن میکنند. برگهای مسن زرد رنگ، رشد ریشهها متوقف شده یا میپوسند. بوتهها افتاده، گیاهان بزرگتر به آسانی از زمین کنده شده و ساقههای سیر به راحتی از غده جدا میگردند.
نخست چند بوته تحت تاثیر قرار گرفته و سپس در کل ردیف کشت بیماری توسعه مییابد. با توسعه پوسیدگی، در اطراف قاعده بوته و بالای جوانب پیازها قارچ سفید با ظاهر پنبه مانندی، همراه با غدههای گرد و سیاه شبیه به دانههای خشخاش (که اندام راکد قارچ میباشند) ایجاد میشود.
مبارزه
پیاز را با بذر تکثیر کنید. در نتیجه، اندازه ریشه در زمان اوج فعالیت بیماری کوچک خواهد بود. سیرهای لازم برای کشت را از منابع معتبر خریداری کنید. ابزار کار و چکمهها را که پس از شخم با خاک آلوده شدهاند و یا پس از کار در زمین سایر باغات، به خوبی پاک کنید. یک برنامه جدی تناوب زراعی اجرا نمایید. فاصله بوتهها را بیشتر بگیرید.
پوسیدگی سفید وقتی با گیاهان مجاور تحریک شود، میتواند از طریق خاک به اطراف انتشار یابد. بوتههای انبوه پیازهایی را که چندین بذرشان یکجا کشت شده باید ۳۰ سانتیمتر از هخم فاصله دهید. اگر ناحیه آلوده کوچک است، گیاهان آلوده و همجوار آنها و نیز خاک اطرافشان را کنده و دور بریزید. در نواحی که به آلوده بودن بر پوسیدگی سفید شاخته شدهاند، سعی کنید سیر را در سوراخهایی بکارید که قطر آنها ۱۰ سانتیمتر بوده و با خاک تمیز پر شده باشند.
شانکر هویج وحشی
سه نوع شانکر هویج وحشی وجود دارد: سیاه، قهوهای مایل به نارنجی و ارغوانی. همگی به ریشه صدمه میزنند. مکانهای مرطوب، بیماری را شدت میبخشند. شانکر سیاه توسط باران از لکههای بیمار به روی برگها پخش میشود، سپس اسپورها را از راه صدمات ریشه؛ مثل زخم حاصل از مگس هویج، وارد گیاه میشوند. شانکر قهوهای مایل به نارنجی، احتمالا توسط ارگانیسمهای موجود در خاک ایجاد میشود. شانکر ارغوانی در خاک پیت که حاوی مواد آلی زیادی است، رخ میدهد.
گیاهان حساس: هویج وحشی.
علائم
شانکر سیاه، لکههای سیاه تولید میکند. شانکر قهوهای مایل به نارنجی، ابتدا در پوست به ویژه در شانه ریشه یک رنگ قهوهای ایجاد میکند. شانکر ارغوانی، لکهای ارغوانی با حاشیههای آب جذب کرده تولید میکند.
مبارزه
در زمین دارای زهکشی خوب کشت کنید. از ارقام مقاوم مانند «» استفاده کنید. در تابستان برای جلوگیری از رسیدن اسپورهای شانکر سیاه به ریشهها پای بوتهها را خاک بدهید. برای تولید ریشههای کوچکتر که کمتر به برخی از شانکرها حساساند، فاصله بوتهها از یکدیگر را کمتر کنید.
سرخرطومی نخود و لوبیا
حشرات بالغ خاکستری مایل به قهوهای، با طول ۵-۶ میلیمتر هستند و زمستان را در بقایای گیاهان و سبزیها میگذرانند. در اوایل بهار، برای تغذیه به طرف گیاهان حرکت میکنند. تخمها در خاک گذاشته میشوند و لاروها به مدت چند هفته از گرههای ریشهها تغذیه کرده و در خاک به شفیره تبدیل میشوند. حشرات بالغ در ماه خرداد یا تیر ظاهر میشوند.
گیاهان حساس: نخود، باقلا و گیاهان خویشاون آنها.
علائم
سوراخهای کنگرهای شکل در کنار برگها، در بهار و تابستان. ممکن است در اوایل فصل؛ زمانی که رشد بوتهها کم است، گیاهان جوان به شدت صدمه ببینند. به عبارت دیگر، گیاهان سالم معمولا میتوانند صدمه را تحمل کنند.
مبارزه
از ماشک به عنوان یک کود سبز زمستانه استفاده نکنید. برای تقویت رشد، خاک را قبل از کشت بذر خوب آماده کنید. بلافاصله بعد از کشت از یک مانع توری ظریف در محل کاشت استفاده کنید.
ساق سیاه سیب زمینی
باکتری که این بیماری را ایجاد میکند، زمستان را در غدههای سیب زمینی، بقایای گیاهی و خاک به سر میبرد. غدهها از طریق پوست مورد تهاجم قرار میگیرند. زهکشی ضعیف، کمبود پتاسیم و یا ازت زیاد شرایط را بدتر میکنند.
گیاهان حساس: سیب زمینی.
علائم
اولین علامت آن لکههای آب جذب کرده روی ساقههاست. حدود ۱۰ سانتیمتر بالا و پایین سطح زمین، ساقه به رنگ قهوهای یا سیاه درآمده و خمیر مانند میشود. برگها لولهای شده، چروکیده و آبله مانند میشوند. بخش پایین ساقه پوسیده و بدبو میشود. غدهها نیز مورد حمله قرار گرفته و در نتیجه به صورت خاکستری لزج میپوسند.
بیماری میتواند به تک بوتههای مجزا یا تک شاخهای از یک بوته اثر کند. احتمال بروز آن در شرایط طولانی مرطوب بیشتر است.
مبارزه
در خاک کاملا زهکشی شده کشت کنید. ارقامی از سیب زمینی که کمتر حساس هستند، عبارتند از: «Wilja»، «Cara» و «Pentland Crown». در صورت امکان گیاهان را برای جلوگیری از آلوده شدن غدههای سالم در زمان برداشت، محصول را در هوای خشک از خاک درآورید. از زخمی کردن غدهها بپرهیزید. هرگز غدههای بوتههای آلوده را برای استفاده بذری نگهداری نکنید. دمای هوای انبار را برای جلوگیری از آلودگی جدید، در ۴ درجه سانتیگراد نگهدارید.
لکه سیاه معمولی سیب زمینی
یک بیماری باکتریایی است که در خاک شنی سبک قلیایی شایع بوده و با هوای گرم و خشک بیشتر میشود. حمله شدید در زمین چمن تازه پاک شده بروز میکند. در آغاز عفونت، لکههای بیماری اسپورهایی را تولید میکنند که در خاک زنده میمانند. معمولا لکه سیاه در بیشتر خاکها وجود دارد؛ ولی فقط در شرایط مناسب فعال میشود.
گیاهان حساس: سیب زمینی.
علائم
لکههای زاویه دار بافت چوب پنبهای که ممکن است تقریبا پوست غده را بپوشانند. ممکن است سطحی بوده یا حفرات عمیقی را تشکیل دهند. به ندرت عملکرد تحت تاثیر قرار میگیرد؛ ولی ضایعات آن در اثر نیاز به کندن بیشتر پوست افزایش مییابد.
مبارزه
چون در خاکهای قلیایی لکه سیاه بیشتر رخ میدهد، به زمین آهک ندهید. در هوای خشک بخصوص زمانی که سیب زمینی در حال گلدهی است، آن را آبیاری کنید. برای افزایش ظرفیت نگهداری آب، مواد آلی اصلاح کننده به خاک بدهید. از ارقام مقاوم سیب زمینی استفاده کنید و از کشت ارقام حساس مانند «Desiree»، «Majestic» و «Maris Piper» بپرهیزید.
نماتد کیست سیب زمینی
کرمهای زالویی سفید و طلایی هستند که از ریشههای گوجه فرنگی و سیب زمینی تغذیه میکنند. در خاک به شکل کیستهایی به اندازه نوک سنجاق به سر میبرند که هرکدام حاوی صدها تخم میباشند. کیستها میتوانند به مدت ده سال یا بیشتر به حال خواب باقیمانده، با حضور تراوشات ریشههای سیب زمینی و گیاهان خویشاوند آن تفریخ شوند. کیستهای جدید – که ممکن است سفید یا قهوهای باشند – از اواخر خرداد تا مردادماه روی ریشهها دیده میشوند. در قطعات و کرتهایی که چندین سال سبزی کشت شده، عمومیت دارد.
گیاهان حساس: سیب زمینی و گوجه فرنگی.
علائم
گیاهان زرد شده و گاهی در بخشی از قطعات به طور ناگهانی خشک میشوند. عملکرد محصول کم است.
مبارزه
از بذرهای گواهی شده سیب زمینی استفاده کنید. از انتقال سیب زمینی یا ابزار از مزارعی که ممکن است حامل بیماری باشند، به داخل مزرعه خود بپرهیزید. ارقام مقاوم بکارید. اکثر سیب زمینیها در مقابل شکل طلایی مقاومند؛ هرچند برخی از آنها شامل «Cromwell»، «Kestrel» و «Sante» به نوع سفید نیز مقاومت دارند.
تا حد امکان از برنامه تناوب طولانی زراعی استفاده کنید. جهت تقویت شکارگرهای طبیعی، به زمین مواد آلی حجیم اصلاح کننده خاک اضافه کنید. سیب زمینیهای زودرس، پیش از فرا رسیدن زمان حمله بیماری مقدار قابل قبولی محصول تولید میکنند.
سوختگی دیرهنگام سیب زمینی
عامل این بیماری قارچی زمستان را روی غدههای آلوده، گیاهان باقیمانده زنده و سایر گیاهانی که از غدههای باقیمانده در موقع برداشت در زمین رشد میکنند، به سر میبرد. در هوای گرم و مرطوب، به سرعت به گیاهان جدید انتقال مییابد. اسپورها توسط باران از روی برگها به روی زمین شسته شده و باعث ایجاد عفونت در غدههای سیب زمینی میشوند.
گیاهان حساس: سیب زمینی و گوجه فرنگی.
علائم
در هوای گرم فصول مرطوب که به سرعت بیماری انتشار مییابد، یک مشکل جدی است. در شرایط خشک به ندرت مشاهده میشود. در سیب زمینی: لکههای تیرهای اغلب در نوک و حاشیه برگها و ساقهها دیده میشود. کپک سفیدی در سطح زیری برگها در شرایط مرطوب ایجاد میشود. ممکن است همه گیاه از بین برود.
در غدهها لکههای آب جذب کرده تیرهای که سفت و خشک میباشند، ایجاد میشود. ممکن است غدهها پوسیده و در نتیجه تولید پوسیدگی نرم باکتریایی، بوی متعفنی داشته باشند.
در گوجه فرنگی: علائم برگها شبیه سیب زمینی هستند؛ ولی شدت کمتری دارند. میوههای سبز و ساقه علائم تیره رنگی از خود نشان میدهند. میوه رسیده فورا حالت پوسیدگی چرمی خشک پیدا میکند. این وضع تنها چند روز پس از برداشت آشکار میشود. یک کپک خاکستری مایل به سفید نیز ممکن است روی پوسیدگی ایجاد شود.
مبارزه
بذر مرغوبی را از یک منبع معتبر تهیه کنید. ارقام مقاومی مانند «Stirling»، «Cara»، «Sarpo Axona» و «Sarpo Mira» بکارید. از کشت ارقام بسیار حساس مانند «Arran Comet»، « King Edward» و «Ulster Chieftain» بپرهیزید.
گیاهان خودرو؛ مثل گوجه فرنگی و سیب زمینی را که در توده کمپوست و نقاط مشابه آن رشد میکنند، از بین ببرید. برای کاستن از احتمال ریخته شدن اسپورها به روی غدهها، پای بوتههای سیب زمینی را خاک داده یا مالچ بریزید. جهت جلوگیری از ریزش اسپورها از ترکها به روی خاک، کنار پشتهها را صاف کنید.
اگر روی شاخ و برگها سوختگی مشاهده گردید، بلافاصله همه برگهای آلوده را از بین ببرید و آنها را در یک توده داغ کمپوست کنید. برای پرهیز از آلودگی غدهها در حین درآوردن آنها، حداقل تا ۳ هفته محصول را برداشت نکنید. همه غدهها را برداشت کرده و غدههای آلوده به سوختگی را برای بذر نگهداری نکنید.
مینوز برگ اسفناج
لاروهای این مگس درون برگهای اسفناج، چغندر و گیاهان خویشاوند آنها تونل ایجاد میکنند و لکههای کاغذی تاول مانند قهوهای روشن تولید مینمایند. آفت زمستان را در خاک به سر برده، در بهار برای تخمگذاری در سطح زیری برگها ظاهر میشود. در سال دو یا سه نسل میتواند داشته باشد.
گیاهان حساس: چغندر، اسفناج، سلمکی.
علائم
لکههای کوچکی روی برگها ظاهر شده که به مرور زمان بزرگتر میشوند. لارو سفید کوچک را درون لکهها میتوان یافت. در چغندر خسارت به محصول وارد نمیشود؛ مگر اینکه گیاهان مورد حمله خیلی جوان باشند. برگهایی که تونلهای زیادی در آنها ایجاد شده، قابل خوردن نیستند.
مبارزه
برگها را به محض مشاهده لکهها چیده، لاروهای درون آنها را پیش از قرار دادن برگها در داخل توده کمپوست له کنید. اگر فقط چغندر میکارید و یا گیاهان رشد خوبی دارند، نیاز به اقدامی نیست.
ترک برداشتن
عارضهای است که در اثر رشد سریع، بخصوص زمانی که پس از یک دوره خشکی، باران باریده و یا آبیاری انجام گرفته باشد، پیش میآید. نوسانات زیاد دما نیز میتواند عامل آن باشد.
گیاهان حساس: کلم، هویج، گیلاس، آلبالو، پیاز، هویج وحشی، آلو، سیب زمینی، شلغم روغنی و گوجه فرنگی.
علائم
میوهها، سرشاخهها و ریشهها و خود شاخهها به صورت طولی ترک برمیدارند. این عمل موجب ورود میکروارگانیسمهای عامل خشک شدن یا پوسیدگی به گیاه میشود.
مبارزه
ظرفیت نگهداری آب را در خاک اصلاح کنید. از خاکپوش استفاده نمایید.
سن کدو
حشرات بالغ، سیاه مایل به قهوهای بوده، پشت بدنشان پهن، طول آنها یک سانتیمتر و بدن آنها از موهای نرم و سیاه رنگ پوشیده شده است. در دفاع از خود بوی بدی پخش میکنند. حشرات بالغ بدون جفتگیری زمستان را در میان زبالههای باغ، شاخهها یا تختهها به سر برده، در بهار ظاهر شده و پس از جفتگیری تخمهای شفاف زرد تا قهوهای خود را در دستجاتی در سطح تحتانی برگها میگذارند. پورهها سبز مایل به سفید یا خاکستری بوده و شکلی مشابه حشرات بالغ دارند، که با رسیدن به مرحله بلوغ، سینه و شکم آنها تیرهتر میشود. معمولا بدنشان با پودر سفید رنگی پوشیده است. پورهها تمام تابستان را رشد کرده و پیش از بلوغ، پنج بار تغییر جلد میدهند.
گیاهان حساس: تمام گیاهان تیره کدوییان، کدوی زمستانی بیش از همه خسارت میبیند.
علائم
حشرات بالغ و نوزادان؛ هردو از شیره گیاهی میمکند و باعث سیاه شدن و خشک شدن برگها و شاخهها میشوند. گیاهانی که مورد حمله قرار گرفتهاند، از تولید میوه باز میمانند.
مبارزه
گیاهان را تقویت کنید. در کلیه مراحل، این آفت را از پشت برگها جمعآوری کنید. شاخهها را دور از خاک و بر روی داربست هدایت کنید. پارازیتهای بومی را با کاشت گیاهان دارای گرده و شهد جلب نمایید. بوتهها را (گلهایی را که با دست گرده افشانی میشوند) با پوشش ردیفی نایلونی یا پارچه توری بپوشانید.
کرم شاخه خوار کدو
حشرات بالغ آفت، شب پرکهایی به طول ۲/۵-۵ سانتیمتر، دارای بالهای باریک، قهوهای مایل به زیتونی رنگ هستند. حاشیه بالهای عقبی آنها ریشکدار و صاف بوده، شکم قرمز رنگ با حلقههای سیاه رنگی دارند. در بهار ظاهر شده و تخمهای خود را روی شاخهها و محور برگها، در نزدیکی قاعده گیاه قرار میدهند. لاروها سفید رنگ و دارای سر قهوهای بوده، از شاخهها تغذیه کرده و سپس در خاک به شفیره تبدیل میشوند.
گیاهان حساس: کدو خورشتی، کدو تنبل، خیار، خربزه و کدو قلیایی.
علائم
لاروها شاخهها را سوراخ کرده، بافت داخلی نزدیک به قاعده آن را خورده و باعث پژمردگی ناگهانی آنها میشوند. شاخههای صدمه دیده پوسیده و خشک میشوند.
مبارزه
در اول فصل رشد، شاخهها را با پوشش ردیفی نایلونی یا توری بپوشانید و سپس پوشش را برای گرده افشانی بردارید. جهت حفاظت از شاخههای خسارت دیده، شاخههای آلوده را چاک داده، کرمها را در آورده و سپس برای تحریک ریشهزایی روی آنها خاک بریزید.
سنهای بدبو
حشرات بالغ آن سنهای سبز، سیاه، قهوهای یا خاکستری به شکل سپر و به طول یک سانتیمتر هستند. اکثر گونهها بدن صافی داشته ولی برخی از آنها خاردار یا زبر هستند. زمستان را در بین علفهای هرز در نواحی بایر به سر میبرند. هر حشره ماده در هوای گرم ۳۰۰-۵۰۰ تخم خمرهای شکل میگذارد. تخمها در عرض یک هفته به شفیرههای بی بال بیضی شکلی تبدیل میشوند؛ که شبیه به حشره بالغ هستند (شفیره در ۵ هفته بالغ میشود).
گیاهان حساس: کلمها، لوبیاها، نخود، ذرت شیرین، گوجه فرنگی و هلو.
علائم
حشرات بالغ و شفیرهها شیره گیاهی را از برگها، گلها، غنچهها، میوهها و بذور میمکند. این کار باعث زخم شدن و گود افتادن میوهها میشود؛ که این علامت را چهره گربهای مینامند.
مبارزه
در محصولات حساس علفهای هرز را کنترل کنید. علفهای هرز نواحی نزدیک بسترهای کشت را درو کرده یا به نحوی از بین ببرید. پارازیتهای بومی را با کشت گیاهان دارای گلهای کوچک جلب کنید.
کرم شاخدار گوجه فرنگی
حشرات بالغ این آفت شب پره بزرگ خاکستری رنگی هستند که عرض بدن آن با بالهای باز ۱۰-۱۳ سانتیمتر میباشد. آنها در خردارد و اوایل تیرماه از حالت شفیرگی درآمده، سپس روی سطح زیری برگها تخمگذاری میکنند.
در عرض یک هفته تخمها تفریخ شده و لاروهای سبز رنگی به طول تا ۱۱ سانتیمتر و با شاخی در دم و ۸ علامت مورب سفید در طرفین بدن خود از آنها بیرون میآیند. لاروها یک ماه تغذیه کرده، سپس به حالت شفیره درآمده و در خاک تا تابستان سال آتی باقی میمانند. کرم شاخدار توتون، گونهای نزدیک به این حشره است که دارای شاخ قرمز رنگ و ۷ علامت سفید در طرفین خود میباشد.
گیاهان حساس: گیاهان تیره سیب زمینی؛ شامل گوجه فرنگی و سیب زمینی.
علائم
لارو هر دو گونه از برگها، ساقه و میوهها تغذیه میکنند. این عمل ممکن است موجب مرگ گیاه شود.
مبارزه
جمعآوری لاروها؛ به جز آنهایی که با برآمدگیهای سفید سنگ مانندی پوشیده شدهاند. چون اینها در واقع پیله زنبورهای پارازیت هستند.
بیماریهای پژمردگی
یک گروه متداول و گستردهای از بیماریها با علائم مشابه میباشند. عموما خسارت با بسته شدن بافت هدایت کننده آب در ساقه رخ میدهد و برگها تشنه میمانند. پژمردگی ممکن است چندین سال در خاک ادامه داشته و از طریق زخمها وارد گیاه شود. عموما بیماری با حمله کرم زالویی مرتبط میباشد. برخی از پژمردگیها؛ مثل ستارهای چینی و نخود، اختصاصی بوده و عدهای دیگر به گیاهان مختلفی حمله میکنند.
گیاهان حساس: میوه، سبزیها (مخصوصا بقولات، گوجه فرنگی، خیار) و گیاهان زینتی.
علائم
پژمردگی، که اغلب از برگهای زیری شروع شده، در ابتدا شبها کمی بهبود مییابد. چنانچه ساقه را در نزدیکی سطح زمین بشکافید، وسط ساقه تیره رنگ دیده میشود.
مبارزه
گیاهان آلوده را در خاک دفن کنید. اگر آلودگی شدید است، تمام گیاهان آلوده را همراه با خاک مربوطه از بین ببرید. هیچ نوع ماده گیاهی را کمپوست نکنید. گیاهان حساس را حداقل برای مدت ۶ سال در همان محل نکارید.
کرمهای مفتولی
لارو «سوسکهای پشتک زن» دارای پوست سخت، بدن باریک، استوانهای شکل، ۲۵ میلیمتر طول بوده و رنگ آنها طلایی/ زرد تا نارنجی/ قهوهای است. در نزدیکی سرشان سه جفت پا دارند. تخمها در مراتع و علفزارها در تابستان گذاشته شده و لاروها ممکن است تا پنج سال تغذیه کنند. چون آنها مزاحمت را دوست ندارند، معمولا در چمنزارها و زمینهای تازه پاک شده یافت میشوند.
گیاهان حساس: سیب زمینی، توت فرنگی، کلمها، چغندر، هویج، کاهو، پیاز و گوجه فرنگی. همچنین گیاهان زینتی نظیر شقایق، میخک، کوکب، گلایول و گل پامچال.
علائم
ریشهها، غدهها و ساقههای بسیاری از گیاهان مورد حمله آنها قرار میگیرند. در بهار و پاییز شدت حمله آفت بیشتر است؛ اما خسارت در تمام طول سال رخ میدهد. در سیب زمینی سوراخهای ورودی کوچکی ایجاد میشود که وقتی آن را ببرید، شبکهای از تونلها در داخل غده دیده میشود. بعدا ممکن است این سوراخها توسط لیسکها یا هزارپایان بزرگتر شوند.
مبازره
خسارت در اراضی که تازه زیر کشت رفتهاند بیشتر است. در زمستان، برای اینکه لاروها در معرض پرندگان و سایر شکارگران قرار گیرند، زمین را شخم بزنید. سیب زمینیها را جهت محدود کردن خسارت، در اوایل پاییز از زمین در آورید. در گلخانهها کرمهای مفتولی را بر روی تکههای سیب زمینی به سیخ کشیده شده یا کاهویی که در خاک مدفون شدهاند، به تله بیندازید. دائم آنها را جمعآوری و از بین ببرید. در مزرعه کود سبز خردل بکارید (گفته شده این کود سیکل زندگی را سرعت میبخشد).
کنترل بیولوژیکی: نماتدی که برای سرخرطومی مو به کار میرود، ممکن است علیه کرمهای مفتولی مقداری تاثیر داشته باشد.
ویروس موزاییک زردی کدو
بیماری ویروسی است که توسط شتهها انتقال مییابد.
گیاهان حساس: کدو سبز و کدو خورشتی.
علائم
روی برگها طرح موزاییک زرد شفاف دیده میشود. رشد گیاه متوقف شده و تغییر شکل میدهد. میوهها گرهدار و بدشکل میشوند.
مبارزه
به محض مشاهده علائم، بوتهها را از بین ببرید. استفاده از ارقام و پایههای سالم و مقاوم.
سوالات متداول درباره آفت و بیماری سبزی و صیفیجات
۱) علائم سوختگی دیرهنگام سیب زمینی و گوجه فرنگی چیست؟
در هوای گرم فصول مرطوب که به سرعت بیماری انتشار مییابد، یک مشکل جدی است. در شرایط خشک به ندرت مشاهده میشود. در سیب زمینی: لکههای تیرهای اغلب در نوک و حاشیه برگها و ساقهها دیده میشود. کپک سفیدی در سطح زیری برگها در شرایط مرطوب ایجاد میشود. ممکن است همه گیاه از بین برود.
در غدهها لکههای آب جذب کرده تیرهای که سفت و خشک میباشند، ایجاد میشود. ممکن است غدهها پوسیده و در نتیجه تولید پوسیدگی نرم باکتریایی، بوی متعفنی داشته باشند.
در گوجه فرنگی: علائم برگها شبیه سیب زمینی هستند؛ ولی شدت کمتری دارند. میوههای سبز و ساقه علائم تیره رنگی از خود نشان میدهند. میوه رسیده فورا حالت پوسیدگی چرمی خشک پیدا میکند. این وضع تنها چند روز پس از برداشت آشکار میشود. یک کپک خاکستری مایل به سفید نیز ممکن است روی پوسیدگی ایجاد شود.
۲) چند نوع شانکر هویج وحشی وجود دارد؟
سه نوع شانکر هویج وحشی وجود دارد: سیاه، قهوهای مایل به نارنجی و ارغوانی. همگی به ریشه صدمه میزنند. مکانهای مرطوب، بیماری را شدت میبخشند. شانکر سیاه توسط باران از لکههای بیمار به روی برگها پخش میشود، سپس اسپورها را از راه صدمات ریشه؛ مثل زخم حاصل از مگس هویج، وارد گیاه میشوند. شانکر قهوهای مایل به نارنجی، احتمالا توسط ارگانیسمهای موجود در خاک ایجاد میشود. شانکر ارغوانی در خاک پیت که حاوی مواد آلی زیادی است، رخ میدهد.
۳) چگونه میتوان آفت کرم مفتولی را کنترل کرد؟
خسارت در اراضی که تازه زیر کشت رفتهاند بیشتر است. در زمستان، برای اینکه لاروها در معرض پرندگان و سایر شکارگران قرار گیرند، زمین را شخم بزنید. سیب زمینیها را جهت محدود کردن خسارت، در اوایل پاییز از زمین در آورید. در گلخانهها کرمهای مفتولی را بر روی تکههای سیب زمینی به سیخ کشیده شده یا کاهویی که در خاک مدفون شدهاند، به تله بیندازید. دائم آنها را جمعآوری و از بین ببرید. در مزرعه کود سبز خردل بکارید (گفته شده این کود سیکل زندگی را سرعت میبخشد). کنترل بیولوژیکی: نماتدی که برای سرخرطومی مو به کار میرود، ممکن است علیه کرمهای مفتولی مقداری تاثیر داشته باشد.
